برای امتحانات دی ماه تستی بخوانیم یا تشریحی؟ | راهنمای مطالعه + نکات مهم
هر چه به روزهای پایانی آذر ماه نزدیک میشویم، سوالات و دغدغههای دانشآموزان درباره امتحانات دی ماه نیز بیشتر میشود. یکی از مهمترین پرسشها این است که برای امتحانات دی تستی بخوانیم یا تشریحی؟ اهمیت این سوال زمانی پررنگتر میشود که دانشآموزان میفهمند نمرات امتحانات دی ماه برخلاف خرداد، تاثیر قطعی و مستقیم در کنکور ندارند. بررسی تجربه رتبهبرترهای سالهای گذشته نیز نشان میدهد هر درس، مدل مطالعه مخصوص به خود را دارد؛ بعضی دروس نیازمند ترکیبی از مطالعه تستی و تشریحی هستند و برخی دیگر بیشتر با مطالعه تشریحی نتیجه میدهند. به همین دلیل، نحوه مطالعه برای امتحانات دی ماه در همه درسها یکسان نیست. اگر شما هم میان روشهای مختلف سردرگم شدهاید، در ادامه با ما همراه باشید تا بهترین مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه را با نکات کاربردی و قابل اجرا به شما معرفی کنیم.
امتحانات دی ماه دقیقا چه سبکی دارند؟
امتحانات دی ماه، نوعی جمعبندی از دروس نیمسال تحصیلی اول هستند و معمولا با رویکردی تشریحی و مفهومی برگزار میشوند. هدف این آزمونها صرفا حفظ کردن مطالب نیست؛ بلکه معلم میخواهد مطمئن شود که شما مباحث را فهمیدهاید و میتوانید آنها را توضیح دهید.
در برخی امتحانات ممکن است تعدادی سوال تستی هم وجود داشته باشد، اما بخش اصلی آزمون را سوالات تشریحی تشکیل میدهد. به همین دلیل مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه با روش مطالعه برای کنکور متفاوت است.
برای موفقیت در این امتحانات لازم است متن کتاب را دقیق بخوانید، مفاهیم را توضیح دهید، راهحلها را مرحله به مرحله بنویسید و دقت محاسباتی خود را بالا ببرید؛ زیرا معلمان در این امتحانات روی موارد زیر تاکید بیشتری دارند:
- تسلط مفهومی روی مباحث
- توانایی توضیح و استدلال
- حل مسئله بهصورت مرحله به مرحله
- رعایت ساختار پاسخ تشریحی شامل نوشتن مراحل، فرمولها، تعریفها و جمعبندی نهایی
آیا نمرات امتحانات دی ماه در کنکور تاثیر دارد؟
میزان تاثیر نمرات پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم در کنکور، هر سال از سوی آموزش و پرورش اعلام میشود. برای مثال در کنکور 1405 میزان تاثیر نمرات پایه یازدهم 20 درصد و پایه دوازدهم 40 درصد تاثیر قطعی محاسبه شده است و تاثیر پایه دهم حذف شده است.
با این حال باید بدانید نمرات امتحانات دی ماه تاثیر مستقیم در کنکور ندارند و ملاک اصلی، امتحانات نهایی خرداد است. اکنون ممکن است از خودتان بپرسید:«آیا تلاش برای موفقیت در امتحانات دی ماه ضروری است؟»
درست است که نمرات امتحانات دی ماه مستقیما بر نتایج کنکور اثر نمیگذارند، اما بهصورت غیرمستقیم نقش دارند. عملکرد خوب و موفقیت در امتحانات نوبت اول میتواند انگیزه شما برای ادامه مسیر را افزایش دهد. همچنین تسلط بر مباحث تشریحی نیمسال اول، سرعت تستزنی شما را بسیار بیشتر خواهد کرد. علاوهبر این، اگر مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه بهصورت اصولی باشد، میتوانید جمعبندی بهتری از این مباحث داشته باشید.
تفاوت مطالعه تستی و تشریحی (مقایسه کامل)
امتحانات دی ماه و کنکور دو آزمون متفاوت برای ارزیابی هستند و هر یک ویژگیهای خاص خود را دارند، بنابراین روش مطالعه آنها نیز متفاوت است. برای انتخاب درست مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه ابتدا باید تفاوت مطالعه تستی و تشریحی را بهطور کامل درک کنید. با مقایسه این دو روش در جدول زیر، میتوانید بهترین روش مطالعه برای کنکور را هم پیدا کنید:
| ویژگیها | مطالعه تستی | مطالعه تشریحی |
| هدف مطالعه | سنجش سرعت، دقت، یادآوری نکات مهم و تمرین برای حل سوالات در کوتاهترین زمان | فهم عمیق مفاهیم، یادگیری مرحله به مرحله و توانایی توضیح دادن مطالب |
| روش مطالعه | حل سوالات چند گزینهای، مرور نکات پرتکرار، تمرین زماندار و تحلیل گزینهها | مطالعه کتاب درسی، حل مثالها، نوشتن مراحل، تحلیل مفاهیم و خلاصهنویسی |
| نحوه مرور | حل مجدد تستها و تمرکز بر مباحث ضعیف | خواندن دوباره کتاب |
| موارد مهم | جزئیات، قیدها و تصاویر | کلیات |
| زمان مناسب استفاده | برای مرور، تثبیت و سنجش دانستهها بعد از مطالعه مفهومی | مطالعه با هدف یادگیری عمیق بهویژه در زمان شروع یادگیری دروس |
| مهارتهای تقویت شده | سرعت پاسخدهی، تشخیص نکات مهم، پیشبینی سوال و مدیریت زمان | تفکر تحلیلی، نوشتن پاسخ منظم، توضیح دقیق و درک عمیق مطالب |
| ریسکها و نقاط ضعف | یادگیری مفاهیم بهصورت سطحی و امکان ایجاد مشکل در پاسخگویی به سوالات تشریحی | امکان اشتباه در حل سریع سوالات در کنکور یا آزمونهای دارای زمان کوتاه |
برای چه درس هایی تستی و برای چه درس هایی تشریحی بخوانیم؟
هر درس، سبک و روش مطالعه مخصوص به خود را دارد. بنابراین اینکه برای امتحانات دی تستی بخوانیم یا تشریحی کاملا به نوع درس وابسته است. در ادامه مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه را برای برخی درسهای تخصصی و عمومی بررسی میکنیم:
ریاضی و فیزیک
در درسهای ریاضی و فیزیک، مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه بهصورت تشریحی است؛ یعنی باید بتوانید با استفاده صحیح از فرمولها، مسئلهها را بهصورت مرحله به مرحله حل کنید. در مقاله دیگری از وبلاگ مدرسه آنلاین آلفا، درباره روش مطالعه ریاضی برای کنکور توضیحات بیشتری ارائه دادهایم.
زیستشناسی
از آنجایی که مفاهیم زیستشناسی نیاز به درک عمیق دارند و توضیح دادن آنها مهم است، این درس را باید بهصورت تشریحی بخوانید.
شیمی
شیمی از آن درسهایی است که مدل مطالعه آن برای امتحانات دی ماه بهصورت ترکیبی تشریحی و تستی است؛ یعنی ابتدا مفاهیم و واکنشها را بهصورت تشریحی یاد بگیرید و بعد برای مرور و حل سریع سوالات، تست حل کنید.
تاریخ و جغرافیا
برای فهم دقیق رویدادها، علت و پیامدهای آنها، دروس تاریخ و جغرافیا را بهصورت تشریحی بخوانید.
روانشناسی، جامعهشناسی و اقتصاد
هر سه درس شامل مفاهیم گسترده و نکات زیادی هستند. به همین دلیل باید بهصورت ترکیبی مطالعه شوند؛ یعنی مفاهیم را بهصورت تشریحی بخوانید و برای مرور نکات، تست حل کنید.
ادبیات
تحلیل متن، قرابت معنایی، آرایهها و دستور زبان در ادبیات و زبان فارسی نیاز به توضیح و مثالهای مختلف دارند. به همین دلیل در این درس، نحوه مطالعه برای امتحانات دی ماه باید بهصورت تشریحی باشد.
زبان انگلیسی
در زبان انگلیسی، مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه بهصورت ترکیبی است؛ یعنی گرامر و قواعد را بهصورت تشریحی یاد بگیرید و برای پاسخگویی به سوالات لغات و درک مطلب، تست حل کنید. از آنجایی که لغات انگلیسی بسیار فرار هستند و برخی سوالات درک مطلب حتی در امتحانات تشریحی هم بهصورت تستی مطرح میشوند، حل تست به شما در پاسخگویی بهتر کمک میکند.
دین و زندگی
از آنجایی که برای پاسخگویی به سوالات دین و زندگی در امتحانات دی ماه، باید مفاهیم، آیات و احادیث را بهصورت کامل توضیح دهید، بنابراین درسهای این کتاب را باید بهصورت تشریحی بخوانید.
استراتژی مطالعاتی پیشنهادی برای هر مدل دانش آموز
سطح دانشآموز یکی دیگر از عواملی است که تعیین میکند برای امتحانات دی تستی بخوانیم یا تشریحی. در ادامه ویژگیهای دانشآموزان در سطوح مختلف و مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه را برای هر کدام بررسی میکنیم:
دانشآموز ضعیف کنکوری
دانشآموزان ضعیف کنکوری، پایه معمولی دارند؛ اما در یادگیری و یادآوری مطالب ضعیف هستند. بنابراین ابتدا باید با مطالعه تشریحی دقیق، مفاهیم و فرمولها را بهطور کامل درک کنند. سپس نمونه سوالات تشریحی از سالهای قبل را حل و نکات کلیدی و خلاصهنویسی را برای تثبیت مطالب مرور کنند.
دانشآموز قوی کنکوری
دانشآموز قوی کنکوری، دانشآموزی است که پایه قوی دارد؛ اما ممکن است در پاسخگویی به سوالات تشریحی دچار مشکل شود یا برخی جزئیات را فراموش کند. این دانشآموز باید کتاب درسی را برای یادآوری مفاهیم اصلی، بهصورت تشریحی و کوتاه مرور کند. همچنین برای پاسخدهی دقیق به سوالات و جمعبندی مطالب، سوالات تشریحی و نمونه امتحانات سالهای قبل را پاسخ دهد. دانشآموزان قوی ممکن است بعضی مطالب را فراموش کنند یا در برخی درسهای تشریحی ضعیف باشند. بنابراین بهتر است بر نقاط ضعف خود تمرکز و با حل سوالات تشریحی و مرور، نکات مهم را برای خود یادآوری کنند.
دانشآموز ضعیف پایه
دانشآموزان ضعیف پایه، آنهایی هستند که از اولین روز شروع مدرسه تا روزی که برنامه امتحانات دی ماه را گرفتهاند، سراغ درس نرفتهاند. با توجه به اینکه حجم مطالب در دی ماه زیاد نیست، برای این دانشآموزان نیز زمان لازم برای جبران وجود دارد. البته دانشآموزان با پایه ضعیف ممکن است در درک مطالب نیز مشکل داشته باشند. بنابراین باید از طریق شرکت در کلاسها یا درسنامه کتابهای کمک درسی، ابتدا مفاهیم را یاد بگیرند و کتاب درسی را بخوانند. سپس سوالات تشریحی بهخصوص سوالات امتحانات سالهای قبل را حل کنند. در نهایت اگر زمان اضافی داشتند، تست آموزشی و بعد زماندار حل کنند.
دانشآموز قوی پایه
دانشآموزان قوی پایه، آنهایی هستند که در طول سال درس میخواندند. به همین دلیل تسلط خوبی بر مباحث کتاب درسی دارند. این دانشآموزان فقط باید بار دیگر مطالب کتاب درسی را مرور کنند. سپس هر مبحث را مانند یک معلم به خود توضیح دهند و سوالات تشریحی را حل کنند. در نهایت، با حل کردن تستهای تثبیتی و زماندار، در امتحانات دی ماه موفق خواهند شد. دانشآموزان با پایه قوی ممکن است در برخی درسها ضعف داشته یا جزئیات مطالب را فراموش کرده باشند. بنابراین بهتر است بر نقاط ضعف خود تمرکز و با حل سوالات تشریحی و مرور، نکات مهم را برای خود، یادآوری کنند.
باید ها و نباید ها برای کسب نمره عالی در امتحانات دی ماه
موفقیت در امتحانات دی ماه، تنها محدود به درس خواندن زیاد نمیشود. کیفیت مطالعه، نحوه برنامهریزی و آمادگی ذهنی و جسمی هم به همان اندازه مهم است. در ادامه چند نکته کلیدی را برای موفقیت در امتحانات دی ماه با هم مرور میکنیم:
- در طول روز درس بخوانید تا در شب امتحان مجبور نباشید از خوابتان کم کنید. خواب کافی برای تمرکز بهتر سر جلسه امتحان و داشتن انرژی کافی برای مطالعه امتحانات بعدی، بسیار ضروری است.
- هنگام مطالعه دروس، یادداشت برداری و خلاصهبرداری کنید. این خلاصهها، هم برای مرور نیمسال اول و هم برای جمعبندی آن در امتحانات نیمسال دوم و کنکور مفید هستند.
- فرقی نمیکند شب امتحانی هستید یا از ماهها قبل برای امتحانات دی ماه درس خواندهاید، در هر صورت به برنامه ریزی درسی برای امتحانات نهایی نیاز دارید. واقعگرایانه بودن، در نظر گرفتن زمانی برای استراحت و مرور مطالب، برخی از ویژگیهای یک برنامهریزی اصولی هستند.
- در ایام امتحانات از مصرف بیش از اندازه کافئین و خوردن غذاهای پرچرب و شور خودداری کنید. برای تامین انرژی بهتر در این دوران، از انواع مغزها، ماهی و غذاهای سبک، مغذی و انرژیزا استفاده کنید و آب بهاندازه کافی بنوشید.
- فراموش نکنید که اصلیترین منبع معلمها برای طرح سوالات امتحانات دی ماه، کتاب درسی است. پس تمام بخشهای کتاب درسی همراه با مثالهای آن را بخوانید و تمام فعالیتها و تمرینهای کتاب درسی را حل کنید.
- نمونه سوالات امتحانی سالهای قبل را حل کنید تا با نحوه طرح سوالات آشنا شوید.
- مثبتاندیش باشید، با دوستانتان درباره درس صحبت نکنید و استرس را از خود دور کنید.
- هر درس را مطابق مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه بخوانید تا در امتحانات دچار مشکل نشوید. برای مثال اگر ریاضی و فیزیک را فقط به روش تستی تمرین کنید، در امتحان تشریحی احتمالا فقط نمره جواب نهایی را میگیرید؛ زیرا مسائل را با تکنیکهای تستی حل کردهاید، نه راهحلهای مرحله به مرحله.
چگونه از دی ماه بیشترین استفاده را برای کنکور ببریم؟
مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه با مدل مطالعه برای کنکور تفاوت بنیادین ندارد و بهنوعی مکمل یکدیگر محسوب میشوند. از طرفی در دوران امتحانات دی ماه، مدارس فقط برای برگزاری امتحانات باز میشوند و و این یعنی زمان بیشتری برای مطالعه در اختیار دارید. اگر از دانشآموزان پایههای دهم یا یازدهم هستید، در وقتهای اضافی، تستهای آموزشی و زماندار حل کنید تا بهتدریج برای کنکور نیز آماده شوید.
اگر کنکوری هستید، از این زمان برای جمعبندی مطالب نیمسال اول پایه دوازدهم استفاده کنید و حتی تستهای آموزشی و در صورت امکان، تستهای زماندار دروس مختلف را حل کنید. با مشاهده انواع نمونه برنامه ریزی برای کنکور، متوجه میشوید که دوران امتحانات دی ماه نهتنها مانعی برای کنکوریها نیست، بلکه فرصت بزرگی برای جمعبندی نیمسال اول و آمادگی برای نیمسال دوم محسوب میشود.
اهمیت خلاصه نویسی در مطالعه امتحانات دی ماه برای کنکوری ها
همانطور که در بخشهای بالا اشاره کردیم، یکی از بهترین ابزارها برای کسب نمرات بالا در امتحانات دی ماه و خصوصا کنکور، خلاصهنویسی است. وقتی مطالب را بهصورت هدفمند و خلاصهشده روی کاغذ میآورید، مغز شما آنها را بهترتیب و بهصورت دستهبندیشده ذخیره میکند. در نتیجه یادآوری آن در زمان امتحان یا مرور بعدی بسیار راحتتر میشود. اهمیت خلاصهنویسی در مطالعه امتحانات دی ماه برای کنکوریها، به همین موارد خلاصه نمیشود؛ بلکه مزیتهای زیر را هم به همراه دارد:
- خلاصهنویسی علاوهبر کمک به یادگیری مطالب برای امتحانات دی ماه، منبعی عالی برای مرور سریع و جمعبندی نیمسال اول است. با داشتن خلاصهها دیگر نیازی نیست دوباره کل کتاب را بخوانید؛ بلکه روی نکات کلیدی و مفاهیم مهم تمرکز میکنید.
- خلاصهنویسی باعث تقویت توانایی نوشتن پاسخ تشریحی کامل و منظم در امتحان میشود. وقتی مطالب را به شکل دستهبندیشده و خلاصه مرور میکنید، هنگام پاسخ به سوالات راحتتر میتوانید مراحل حل مسئله یا توضیح مفاهیم را مرحله به مرحله و بدون اشتباه بیان کنید.
نکات طلایی و ریز تکنیک ها برای موفقیت در امتحانات دی ماه
امتحانات دی ماه فرصتی عالی برای تثبیت یادگیریها و جبران عقبماندگیهاست. رعایت نکات کوچک و استفاده از ریز تکنیکهای مطالعه میتواند تاثیر زیادی در نمره نهایی شما داشته باشد. در ادامه، مهمترین نکات طلایی و روشهای عملی برای موفقیت در امتحانات دی ماه را مرور میکنیم تا بتوانید با برنامهای هدفمند و با آرامش کامل در جلسه امتحان حاضر شوید.
- بعد از برگشتن از جلسه امتحان، حداکثر یک ساعت را به استراحت و ریکاوری اختصاص دهید و بعد سراغ درس امتحان بعدی بروید. اشتباه رایج این است که دانشآموزها تا چند ساعت درباره امتحان گذشته حرف میزنند و انرژی و تمرکزشان را میسوزانند.
- خواب منظم را جدی بگیرید؛ در دوران امتحانات دی، «خواب باکیفیت» از چند ساعت مطالعه اضافه مهمتر است. سعی کنید شبها تا حد امکان قبل از ۱۲ بخوابید و صبح زود با ذهن شفاف بیدار شوید؛ مخصوصاً اگر قرار است روز بعد، درسی مفهومی یا محاسباتی امتحان دهید.
- در این بازه، کنکورهای آزمایشی و برنامههای قبلیتان را موقتاً کنار بگذارید. یک جدول ساده فقط بر اساس «برنامه امتحانات مدرسه» بنویسید و هر روز را روی دو یا نهایتا سه درس متمرکز کنید؛ پر کردن چکلیست روزانه خیلی مهمتر از کاملبودن برنامه بلندمدت است.
- دروس را با هر شیوهای که میخوانید، شب قبل از امتحان، فقط نمونه سوالات تشریحی حل کنید.
- اگر دانشآموز دوازدهمی هستید، در دوران امتحانات دی ماه، تمرکزتان را صددرصد روی نیمسال اول پایه دوازدهم بگذارید. برای هر درس، چرخه سهمرحلهای داشته باشید: ۱) مطالعه دقیق کتاب و جزوه، ۲) حل تمرینها و مثالهای داخل کتاب، ۳) حل نمونهسؤالهای تشریحی از امتحانهای نهایی سالهای قبل.
- زمان برگزاری امتحانات دی ماه، بهترین زمان برای جمعبندی است؛ برای هر فصل فقط یک برگ خلاصه یکرو تهیه کنید: فرمولها، تیترهای مهم، استثناها و یک مثال. این برگهها میشوند «برگههای نجات» شما در شب امتحان.
- در زمان امتحان اصلا عجله نکنید و تمام سوالات را با ریز جزئیات پاسخ دهید. برای مثال در سوالات ریاضی و فیزیک، تمام فرمولها، محاسبات و… را بنویسید. اگر روش مطالعه دروس حفظی را بلد باشید، مطمئنا سر امتحان جزئیات مطالب را فراموش نمیکنید.
سخن پایانی
در این مقاله به این سوال مهم دانشآموزان پاسخ دادیم که برای امتحانات دی تستی بخوانیم یا تشریحی. حالا میدانیم مدل مطالعه دروس مختلف، نقش تعیینکنندهای در موفقیت امتحانات دی ماه دارد. در این مقاله یاد گرفتیم که برای درسهایی که نیاز به درک مفهومی دارند، مطالعه تشریحی در اولویت است و برای مرور، تثبیت و تمرین سرعت، مطالعه تستی مکمل خوبی محسوب میشود. همچنین متوجه شدیم نحوه مطالعه برای امتحانات دی ماه بر اساس سطح دانشآموز و نوع درس متفاوت است.
برنامهریزی دقیق، خلاصهنویسی، مرور نکات کلیدی، نکات تغذیه، خواب کافی و مدیریت استرس نیز از عواملی هستند که نتیجه امتحان را به شکل مستقیم تحتتاثیر قرار میدهند. اگر هنوز هم سوالی درباره مدل مطالعه برای امتحانات دی ماه دارید، در بخش دیدگاه همین صفحه بنویسید تا شما را راهنمایی کنیم. همچنین میتوانید تجربیات خود را در این باره با ما به اشتراک بگذارید!
