بودجه بندی فیزیک کنکور تجربی و ریاضی 1403 – 1402
فیزیک آنقدر سرنوشتساز است که کنکوریهای هر دو رشته تجربی و ریاضی باید آن را با دقت مطالعه کنند. از قدیم گفتهاند: «سوالات کنکور را یکبار بخوان، اما سوالات فیزیک را دو بار!». دلیلش این است که مفاهیم فیزیکی، علاوه بر محاسبات، به درک عمیق و تمرکز بالا نیاز دارند. به همین دلیل، زمان و حساسیت بیشتری باید برای این درس مهم صرف کرد.
بنابراین، برای اینکه فیزیک را در کنکور با قدرت کنترل کنید، اول باید با بودجه بندی فیزیک کنکور آشنا شوید. بودجهبندی یعنی شناختن سهم هر پایه تحصیلی در طراحی سوالات کنکور. در این مطلب از مجله آلفا، به بررسی بودجه بندی فیزیک کنکور 1403 و 1402 برای رشتههای تجربی و ریاضی میپردازیم. با این کار، متوجه میشویم که در ذهن طراحان سوالات کنکور چه میگذرد!
اهمیت و تاثیر درس فیزیک در کنکور
فیزیک، جزو دروس مفهومی و محاسباتی در کنکور است که هم در رشته تجربی و هم ریاضی، نقش مهمی دارد. بنابراین، هر اشتباه محاسباتی یا مفهومی میتواند به قیمت از دست دادن چندین رتبه مهم تمام شود.
از جمله دلایل اهمیت فیزیک در کنکور عبارتاند از:
- حجم بالای سوالات
- نیاز به درک عمیق مفاهیم
- نقش تعیینکننده در رتبه کل
- وابستگی به مهارت محاسبات و سرعت عمل
- وابسته بودن برخی مفاهیم ریاضی به فیزیک
- تاثیر مستقیم بر قبولی در رشتههای پرمتقاضی
بودجه بندی فیزیک کنکور 1403 تجربی (دهم، یازدهم، دوازدهم)
فیزیک در کنکور تجربی سال ۱۴۰۳ شامل ۳۰ سوال بود که داوطلبان باید در ۴۰ دقیقه به آنها پاسخ میدادند. این یعنی هر سوال تنها حدود ۸۰ ثانیه (1 دقیقه و 20 ثانیه) زمان دارد. دانستن اینکه از کدام پایه و کدام فصل چه تعداد سوال مطرح میشود، برای برنامهریزی امسالتان مفید است.
در جدول زیر، بودجهبندی دقیق فیزیک را برای رشته تجربی در کنکور ۱۴۰۳ مشاهده میکنید:
پایه تحصیلی | فصل | تعداد سوالات | درصد از کل سوالات |
دهم | فیزیک و اندازهگیری | ۱ | ۳.۳٪ |
کار، توان و انرژی | ۲ | ۶.۶٪ | |
ویژگیهای فیزیکی مواد | ۲ | ۶.۶٪ | |
دما و گرما | ۳ | ۱۰٪ | |
جمع کل فیزیک دهم: ۸ سوال | ۲۷٪ | ||
یازدهم | الکتریسیته ساکن | ۳ | ۱۰٪ |
الکتریسیته جاری | ۳ | ۱۰٪ | |
مغناطیس و القای الکترومغناطیسی | ۳ | ۱۰٪ | |
جمع کل فیزیک یازدهم: ۹ سوال | ۳۰٪ | ||
دوازدهم | حرکت بر خط راست | ۳ | ۱۰٪ |
دینامیک | ۳ | ۱۰٪ | |
نوسان و امواج | ۴ | ۱۳.۳٪ | |
فیزیک اتمی و هستهای | ۳ | ۱۰٪ | |
جمع کل فیزیک دوازدهم: ۱۳ سوال | ۴۳٪ |
بودجه بندی فیزیک کنکور 1403 برای رشته ریاضی
در کنکور ریاضی ۱۴۰۳، فیزیک شامل ۳۵ سوال بود که داوطلبان باید در ۴۵ دقیقه به آنها پاسخ میدادند؛ بنابراین، برای پاسخ به هر سوال، فقط 77 ثانیه (1 دقیقه و 17 ثانیه) زمان بود. جدول زیر، سهم هر پایه و تعداد سوالات هر فصل را نشان میدهد:
پایه تحصیلی | فصل | تعداد سوالات | درصد از کل سوالات |
دهم | فصل دوم: کار و انرژی | ۱ | ۲.۹٪ |
فصل سوم: ویژگیهای فیزیکی مواد | ۳ | ۸.۶٪ | |
فصل چهارم: دما و گرما | ۳ | ۸.۶٪ | |
فصل پنجم: ترمودینامیک | ۳ | ۸.۶٪ | |
جمع کل فیزیک دهم: ۱۰ سوال | ۲۹٪ | ||
یازدهم | فصل اول: الکتریسیته ساکن | ۳ | ۸.۶٪ |
فصل دوم: الکتریسیته جاری | ۳ | ۸.۶٪ | |
فصل سوم: مغناطیس | ۲ | ۵.۷٪ | |
فصل چهارم: القای الکترومغناطیس و جریان متناوب | ۲ | ۵.۷٪ | |
جمع کل فیزیک یازدهم: ۱۰ سوال | ۲۹٪ | ||
دوازدهم | فصل اول: حرکت بر خط راست | ۳ | ۸.۶٪ |
فصل دوم: دینامیک | ۲ | ۵.۷٪ | |
فصل سوم: نوسان و موج | ۴ | ۱۱.۴٪ | |
فصل چهارم: برهمکنش امواج | ۲ | ۵.۷٪ | |
فصل پنجم: فیزیک اتمی | ۲ | ۵.۷٪ | |
فصل ششم: فیزیک هستهای | ۲ | ۵.۷٪ | |
جمع کل فیزیک دوازدهم: ۱۵ سوال | ۴۲٪ |
بودجه بندی فیزیک کنکور ۱۴۰۲ برای رشته تجربی
در کنکور تجربی ۱۴۰۲، درس فیزیک با ۳۰ سوال در اختیار داوطلبان قرار گرفت و مجموعاً ۴۰ دقیقه فرصت پاسخگویی داشت؛ یعنی فقط 80 ثانیه (1 دقیقه و 20 ثانیه) زمان تعیین شده بود. جدول زیر، سهم هر پایه و تعداد سوالات هر فصل را نشان میدهد:
پایه تحصیلی | فصل | تعداد سوالات | درصد از کل سوالات |
دهم | فصل اول: فیزیک و اندازهگیری | ۱ | ۳.۳٪ |
فصل دوم: کار، توان و انرژی | ۲ | ۶.۶٪ | |
فصل سوم: ویژگیهای فیزیکی مواد | ۲ | ۶.۶٪ | |
فصل چهارم: دما و گرما | ۳ | ۱۰٪ | |
جمع کل فیزیک دهم: ۸ سوال | ۲۷٪ | ||
یازدهم | فصل اول: الکتریسیته ساکن | ۳ | ۱۰٪ |
فصل دوم: الکتریسیته جاری | ۳ | ۱۰٪ | |
فصل چهارم: مغناطیس و القای الکترومغناطیس | ۳ | ۱۰٪ | |
جمع کل فیزیک یازدهم: ۹ سوال | ۳۰٪ | ||
دوازدهم | فصل اول: حرکت بر خط راست | ۳ | ۱۰٪ |
فصل دوم: دینامیک | ۳ | ۱۰٪ | |
فصل سوم: نوسان و امواج | ۴ | ۱۳.۳٪ | |
فصل چهارم: فیزیک اتمی و هستهای | ۳ | ۱۰٪ | |
جمع کل فیزیک دوازدهم: ۱۳ سوال | ۴۳٪ |
سهم هر پایه در فیزیک کنکور ۱۴۰۲ برای رشته ریاضی
در کنکور ۱۴۰۲ رشته ریاضی، داوطلبان باید به ۳۵ سوال فیزیک در مدت ۴۵ دقیقه پاسخ میدادند. در سال 1402، برای هر سوال، 77 ثانیه (1 دقیقه و 17 ثانیه) وقت تعیین شده بود. هر پایه سهم متفاوتی در این آزمون داشت و بعضی فصلها بیشتر مورد توجه طراحان قرار گرفتند.
جدول زیر بهصورت دقیق و تفکیکشده، سهم هر فصل از فیزیک در هر پایه را نشان میدهد:
پایه تحصیلی | فصل | تعداد سوالات | درصد از کل سوالات |
دهم | فیزیک و اندازهگیری | ۰ | ۰٪ |
کار، توان و انرژی | ۲ | ۵.۷٪ | |
ویژگیهای فیزیکی مواد | ۳ | ۸.۶٪ | |
دما و گرما | ۳ | ۸.۶٪ | |
ترمودینامیک | ۴ | ۱۱.۴٪ | |
جمع کل فیزیک دهم: ۱۲ سوال | ۳۴.۳٪ | ||
یازدهم | الکتریسیته ساکن | ۵ | ۱۴.۳٪ |
یازدهم | الکتریسیته جاری | ۴ | ۱۱.۴٪ |
یازدهم | مغناطیس | ۲ | ۵.۷٪ |
یازدهم | القای الکترومغناطیسی و جریان متناوب | ۲ | ۵.۷٪ |
جمع کل فیزیک یازدهم: ۱۳ سوال | ۳۷.۱٪ | ||
دوازدهم | حرکت بر خط راست | ۴ | ۱۱.۴٪ |
دوازدهم | دینامیک | ۶ | ۱۷.۱٪ |
دوازدهم | نوسان و موج | ۴ | ۱۱.۴٪ |
دوازدهم | برهمکنش امواج | ۲ | ۵.۷٪ |
دوازدهم | فیزیک اتمی | ۲ | ۵.۷٪ |
دوازدهم | فیزیک هستهای | ۲ | ۵.۷٪ |
جمع کل فیزیک دوازدهم: ۲۰ سوال | ۵۷.۱٪ |
تحلیل تعداد سوالات فیزیک کنکور از هر موضوع
برای موفقیت در کنکور، باید بدانیم که طراحان بیشتر از کدام موضوعات سوال میپرسند. با بررسی تعداد سوالات در سالهای مختلف و در دو رشته ریاضی و تجربی، متوجه این موضوع میشویم. در جدول زیر، تعداد سوالات هر مبحث را در کنکور سراسری ۱۴۰۲ برای دو رشته ریاضی و تجربی مقایسه کردهایم:
مباحث درس فیزیک | تعداد سوالات رشته ریاضی 1402 | تعداد سوالات رشته تجربی 1402 | مجموع سوالات هر دو سال | درصد از کل سوالات |
حرکتشناسی | ۴ | ۳ | ۷ | ۱۰٪ |
دینامیک | ۶ | ۴ | ۱۰ | ۱۴.۳٪ |
نوسان و موج | ۴ | ۲ | ۶ | ۸.۶٪ |
برهمکنش امواج | ۲ | ۲ | ۴ | ۵.۷٪ |
گرما و دما | ۳ | ۴ | ۷ | ۱۰٪ |
ترمودینامیک | ۴ | ۱ | ۵ | ۷.۱٪ |
الکتریسیته ساکن | ۵ | ۳ | ۸ | ۱۱.۴٪ |
الکتریسیته جاری | ۴ | ۳ | ۷ | ۱۰٪ |
مغناطیس | ۲ | ۲ | ۴ | ۵.۷٪ |
القای الکترومغناطیسی | ۲ | ۲ | ۴ | ۵.۷٪ |
فیزیک اتمی | ۲ | ۲ | ۴ | ۵.۷٪ |
فیزیک هستهای | ۲ | ۲ | ۴ | ۵.۷٪ |
کار و انرژی | ۲ | ۲ | ۴ | ۵.۷٪ |
ویژگی مواد | ۳ | ۱ | ۴ | ۵.۷٪ |
جمع کل | ۳۵ سوال | ۳۰ سوال | ۶۵ سوال | ۱۰۰٪ |
مباحث پرتکرار فیزیک در کنکور سراسری
بررسی سوالات کنکور سالهای اخیر نشان میدهد که بعضی مباحث فیزیک همیشه در صدر توجه طراحان قرار دارند. بهعنوان مثال، موضوعاتی مثل دینامیک، الکتریسیته و گرما جزو پایههای ثابت سوالات هستند. این یعنی اگر وقتتان کم است یا نمیدانید از کجا شروع کنید، اول سراغ این مباحث بروید.
نکته مهم دوم این است که بعض از مباحث در هر دو رشته ریاضی و تجربی پرتکرار هستند. مثلاً دینامیک یا فیزیک اتمی در هر دو رشته سوال دارند. این شباهتها، یک کمک اساسی به شما میکند؛ آن هم اینکه در صورت تغییر رشته یا استفاده از منابع مشترک، همچنان آمادگی خوبی پیدا میکنید.
اولویتبندی فصلها بر اساس بودجهبندی و سختی سوالات
برای شروع مطالعه فیزیک، سوال اول این است که: «کدوم فصلها مهمترن؟». جواب ساده است: «فصلهایی که سوالات بیشتری دارند و در عین حال سادهترند، باید در اولویت باشند». به طور کلی، اولویتبندی براساس حجم سوالات، میزان سختی و زمان موردنیاز برای یادگیری انجام میشود.
مراحل تنظیم بودجهبندی برای مطالعه هدفمند فیزیک:
- مرحله اول؛ بررسی بودجهبندی سالهای اخیر: ببینید از هر فصل چند سوال آمده و چه مباحثی پرتکرارند.
- مرحله دوم؛ تشخیص فصلهای آسان و دشوار: مباحث فیزیک هر سال را از نظر مفهومی و پیچیدگی طبقهبندی کنید.
- مرحله سوم؛ ارزیابی سطح واقعی خودتان: ببینید در چه فصلهایی ضعف دارید و کجا قوی هستید.
- مرحله چهارم؛ تنظیم ترتیب مطالعه: اول فصلهای پرتکرار و سادهتر، بعد فصلهای دشوارتر را بخوانید.
- مرحله آخر؛ انعطافپذیری در برنامه درسی: اگر دیدید فصلی خیلی سخت است، میتوانید اولویت را موقتاً تغییر دهید.
چگونه با استفاده از بودجهبندی، برنامهریزی درسی داشته باشیم؟
بودجهبندی فقط برای اطلاع از تعداد سوالات نیست؛ نوعی ابزار برنامهریزی هم هست. وقتی میدانیم از هر فصل چند سوال میآید، میتوانیم زمانمان را بهتر مدیریت کنیم. در ادامه، 4 مرحله ساده را برای ساختن یک برنامه درسی مؤثر بر اساس بودجهبندی میبینید:
۱. مشخص کردن مباحث پر سوال و مهم
در اولین قدم، اول مباحثی را پیدا کنید که در کنکور سالهای اخیر بیشتر تکرار شدهاند. این مباحث معمولاً همانهایی هستند که طراحان سوال به آنها علاقه بیشتری دارند؛ بنابراین، احتمال حضورشان در کنکور سال آینده نیز زیاد است. با اولویت قرار دادن این فصلها در برنامه مطالعه، بازدهی خود را بالا ببرید و از وقتتان بهترین استفاده را ببرید.
۲. دستهبندی فصلها بر اساس سختی و زمان
بعد از شناسایی فصلهای مهم، نوبت آن است که هر فصل را براساس میزان سختی و زمان یادگیری، دستهبندی کنید. فصلها را به سه گروه ساده، متوسط و سخت تقسیم کنید؛ سپس، بر همین ترتیب، زمان بیشتری را به مباحث چالشی و زمانبر اختصاص دهید. این کار باعث میشود توازن خوبی میان تلاش و پیشرفتتان برقرار شود.
۳. طراحی جدول زمانی منعطف
در این مرحله باید یک برنامه مطالعاتی منظم اما انعطافپذیر طراحی کنید. در این برنامه، روزهای مورد نظر برای مطالعه فصلهای خاص فیزیک وجود دارند. با این حال، آنقدر منعطف است که اگر به هر دلیلی از برنامه عقب افتادید، آن را بهراحتی جبران کنید. این نوع جدول زمانی، هم قابل اجراست و هم با سبک زندگی شما هم هماهنگی کامل دارد.
۴. ارزیابی و اصلاح هفتگی برنامه
هر هفته مرور کنید و ببینید که به اهداف خودتان رسیدهاید یا نه. اگر جایی کار نکرد، برنامه را اصلاح کنید تا همچنان کاربرد داشته باشد. این کار باعث میشود که برنامهتان همیشه کارآمد و مطابق با شرایط واقعی شما باقی بماند.
برنامه مطالعاتی پیشنهادی با تکیه بر بودجهبندی فیزیک
وقتی بودجهبندی مشخص باشد، فقط کافی است که طبق آن پیش بروید. این نوع برنامهریزی دقیق باعث میشود هیچ فصلی جا نماند. در این برنامه پیشنهادی برای کنکور 1404، زمان مطالعه هر فصل بر اساس تعداد سوالات احتمالی و سختی آن تنظیم شده. همه چیز در جدول آمده؛ هم ساعت پیشنهادی برای مطالعه، هم پیشبینی تعداد سوالات بر اساس بودجهبندی دو سال اخیر.
مجموع زمان پیشنهادی: حدود 42 تا 45 ساعت در 8 هفته
مبحث فیزیک | پیشبینی سوالات کنکور 1404 | زمان پیشنهادی مطالعه در هفته (ساعت) | توضیح برنامه |
حرکتشناسی | ۳ تا ۴ | ۳ ساعت | هفته اول: تسلط بر مفاهیم پایه و نمودارها |
دینامیک | ۴ تا ۶ | ۴.۵ ساعت | هفته دوم: تمرکز روی نیروها و قوانین نیوتن |
نوسان و موج | ۳ تا ۴ | ۳.۵ ساعت | هفته سوم: درک نوسان ساده و موجهای طولی |
برهمکنش امواج | ۲ | ۲ ساعت | هفته سوم: همراه نوسان، به صورت ترکیبی کار شود |
گرما و دما | ۳ تا ۴ | ۳ ساعت | هفته چهارم: مرور فرمولهای پایه و تمرین تستی |
ترمودینامیک | ۲ تا ۳ | ۲.۵ ساعت | هفته چهارم: مفاهیم انرژی داخلی و قانون اول |
الکتریسیته ساکن | ۳ تا ۵ | ۴ ساعت | هفته پنجم: دقت بالا در فرمولها و نمودارها |
الکتریسیته جاری | ۳ تا ۴ | ۳.۵ ساعت | هفته پنجم: بررسی مدارهای ساده و قانون اهم |
مغناطیس | ۲ | ۲ ساعت | هفته ششم: یادگیری مفهومی همراه با تمرین زیاد |
القای الکترومغناطیسی | ۲ | ۲.۵ ساعت | هفته ششم: همراه مغناطیس، مفاهیم را ترکیبی بخوانید |
فیزیک اتمی | ۲ | ۲ ساعت | هفته هفتم: بیشتر بر پایه حفظیات و مفاهیم کلی است |
فیزیک هستهای | ۲ | ۲ ساعت | هفته هفتم: تمرکز روی جدولهای پرتکرار و تستزنی |
کار و انرژی | ۲ | ۲.۵ ساعت | هفته هشتم: حل تمرینهای ترکیبی با حرکتشناسی |
ویژگی مواد | ۲ | ۲ ساعت | هفته هشتم: بیشتر حفظی و قابل مرور در زمان کم |
از فیزیکِ ترسناک قبلی، یک «سکوی پرتاب» بسازید!
فیزیک اگر با برنامهریزی دقیق و آگاهانه خوانده شود، هیچوقت ترسناک نیست. از طرفی، آنقدر شیرین میشود که یکی از سکوهای پرتاب شما در کنکور باشد. استفاده از بودجهبندی سالهای گذشته، همان نقشه راهی است که مسیر مطالعه امسالتان را روشن میکند. بنابراین، آنها را جدی بگیرید و سرنخ بودجهبندی امسال را بیرون بکشید.
هر فصل را با آگاهی از اهمیت آن بخوانید، برای مرور وقت بگذارید و در زمان مناسب تست بزنید. فراموش نکنید که مسیر موفقیت فقط از طریق تلاش هوشمندانه میگذرد. اگر شما هم نظری درباره بودجه بندی فیزیک کنکور دارید، آن را در بخش کامنتها با ما در میان بگذارید!