تفاوت تأثیر مثبت و تأثیر قطعی معدل در کنکور چیست؟ | توضیح کامل + مثال

هر سال با نزدیک شدن به کنکور 1405، یکی از پرتکرارترین سؤالات دانش‌آموزان همین است: تأثیر معدل در کنکور دقیقاً چگونه است؟ بعضی از «تأثیر قطعی» حرف می‌زنند، بعضی از «تأثیر مثبت»، و بسیاری هنوز فرقشان را نمی‌دانند. اگر شما هم درگیر این موضوعید، نگران نباشید. در این مقاله از مجله مدرسه آلفا، با مثال‌های عددی و توضیحی ساده، تفاوت تأثیر مثبت و تأثیر قطعی معدل را بررسی می‌کنیم و می‌گوییم کدام برای شما بهتر است.
با درک این تفاوت، می‌فهمید معدل چطور می‌تواند مسیر موفقیت یا افت رتبه‌تان را تغییر دهد.

تأثیر معدل در کنکور یعنی چی؟ (تعریف سوابق تحصیلی)

«تأثیر معدل» یعنی بخشی از نمره کنکور بر اساس معدل امتحانات نهایی دوازدهم محاسبه می‌شود. به این نمرات، «سوابق تحصیلی» می‌گویند.
در سال‌های اخیر سهم این سوابق در نمره کل افزایش یافته تا ارزیابی داوطلب فقط وابسته به آزمون نباشد.
طبق آخرین اخبار تأثیر معدل در کنکور 1405، نمرات دهم، یازدهم و دوازدهم هم به‌تدریج وارد محاسبه می‌شوند.

چگونگی تأثیر معدل روی تراز و نمره کل

تراز، عددی است که موقعیت شما را نسبت به دیگر داوطلبان نشان می‌دهد. معدل روی این تراز اثر غیر مستقیم دارد. معدل بالا بخشی از نمره کل را تقویت می‌کند؛ اما در حالت «تأثیر مثبت»، معدل پایین بی‌اثر است.
برای درک بهتر مفهوم تراز، مطلب فرق تراز و رتبه در کنکور را هم ببینید.

تعریف تأثیر قطعی معدل در کنکور با فرمول و مثال

در حالت تأثیر قطعی، معدل شما مستقیماً در نتیجه نهایی اعمال می‌شود؛ چه مثبت، چه منفی.
فرمول:

نمره کل نهایی = (نمره کنکور × سهم کنکور) + (نمره معدل × سهم معدل)

مثلاً اگر نمره کنکور 70 و معدل 18 باشد (با سهم معدل 40٪):

(70×0.6) + (90×0.4) = 78
یعنی معدل بالا به نفع شماست، ولی معدل پایین نتیجه را کاهش می‌دهد.

تأثیر مثبت معدل یعنی چه و چگونه محاسبه می‌شود؟

در تأثیر مثبت معدل، نمره معدل فقط وقتی وارد نتیجه می‌شود که باعث بهبود نمره کل شود. اگر باعث افت شود، نادیده گرفته می‌شود.
فرمول ساده:

نمره نهایی = بیشترین مقدار بین (نمره خام کنکور) و (نمره با تأثیر معدل)

مثلاً اگر نمره کنکور شما 70 است و با معدل 18 به 75 می‌رسد، همان 75 ثبت می‌شود. اما اگر معدل پایین باشد، همان نمره 70 حفظ می‌شود.

تفاوت تاثیر مثبت و قطعی معدل با سه مثال (معدل پایین، معدل متوسط و معدل بالا)

به‌طور خلاصه، تأثیر قطعی ریسک دارد؛ اما تأثیر مثبت همیشه امن‌تر است. داوطلبان با معدل پایین معمولاً از قانون تأثیر مثبت سود بیشتری می‌برند.

تأثیر قطعی برای من بهتر است یا تأثیر مثبت؟ (راهنمای انتخاب بر اساس معدل)

اگر معدل پایین دارید، تأثیر مثبت برایتان بهتر است چون باعث افت رتبه نمی‌شود.
اما اگر معدل بالای ۱۸ دارید، تأثیر قطعی سود بیشتری دارد و می‌تواند شانس قبولی را افزایش دهد. برای معدل‌های متوسط، قانون قطعی گاهی رتبه را پایین می‌آورد.
در این شرایط تمرکز بر افزایش معدل و انتخاب رشته‌های با تأثیر مثبت تصمیم هوشمندانه‌تری است.

مقایسه تأثیر قطعی و تأثیر مثبت در یک نگاه

درصد تاثیر معدل در کنکورهای سال‌های اخیر چه تغییراتی داشته؟

در کنکور ۱۴۰۲، تأثیر معدل پایه دوازدهم ۴۰ درصد قطعی بود.
برای کنکور 1405، پیش‌بینی می‌شود تأثیر نمرات دهم، یازدهم و دوازدهم در مجموع به ۶۰ درصد قطعی برسد.
این تغییر نشان می‌دهد قانون تأثیر معدل در آینده قطعی‌تر می‌شود.

تأثیر معدل دهم، یازدهم و دوازدهم در کنکور 1405 چگونه محاسبه می‌شود؟

در کنکور 1405، نمرات نهایی هر سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم در محاسبه معدل مؤثر هستند. هر پایه جداگانه استانداردسازی می‌شود و سپس میانگین آن‌ها با ضرایب مشخص ترکیب می‌شود.

به‌طور معمول، سهم پایه دوازدهم بیشترین است و پس از آن یازدهم و دهم قرار دارند. به همین دلیل افت نمره در هر پایه می‌تواند نتیجه نهایی را پایین بیاورد. اگر قصد دارید معدل‌تان در تراز نهایی تقویت شود، باید در تمام سال‌ها عملکرد متعادل داشته باشید.

آیا نمرات ترمیم معدل در محاسبه لحاظ می‌شوند؟

بله، نمرات ترمیم معدل در محاسبه سوابق تحصیلی و تأثیر معدل کنکور کاملاً لحاظ می‌شوند. یعنی اگر داوطلب در امتحان نهایی مجدد شرکت کند و نمره‌ی بالاتری بگیرد، همان نمره‌ی جدید در محاسبات وارد می‌شود.

این طرح برای کسانی طراحی شده که از نمرات امتحانات نهایی گذشته‌شان رضایت ندارند و می‌خواهند معدل خود را ارتقا دهند. داوطلبان فقط می‌توانند در دروسی شرکت کنند که قبلاً نمره نهایی داشته و یک‌بار فرصت ترمیم دارند.

نمرات ترمیمی در کارنامه رسمی مدرسه ثبت نمی‌شود، اما در سیستم آموزش و پرورش وجود دارد و در هنگام ارسال سوابق به سازمان سنجش، نمره‌ی بالاتر جایگزین نمره‌ی قبلی می‌شود.

بررسی علل نارضایتی بسیاری از داوطلبان از قانون تاثیر معدل

نارضایتی بیشتر به تفاوت سطح مدارس برمی‌گردد. بعضی داوطلبان می‌گویند آزمون نهایی در مناطق مختلف سخت‌تر برگزار می‌شود.
همچنین کسانی که با معدل پایین اما تسلط بالا در کنکور شرکت می‌کنند، احساس می‌کنند عدالت آموزشی رعایت نشده است. در چنین شرایطی، آگاهی از قوانین و اقداماتی مثل قبولی کنکور با معدل پایین یا شرکت در طرح افزایش معدل می‌تواند نتیجه را تغییر دهد.

معدل بالا، رتبه بهتر

اگر بخواهیم خلاصه کنیم، تفاوت تأثیر مثبت و تأثیر قطعی معدل در نحوه‌ی محاسبه است: در تأثیر مثبت، معدل فقط در صورت مفید بودن لحاظ می‌شود؛ اما در تأثیر قطعی همیشه در نمره نهایی اثر دارد. با شناخت این تفاوت می‌توانید تصمیم بگیرید کدام قانون برایتان مناسب‌تر است.

در مدرسه آنلاین آلفا، دوره‌های مشاوره تحصیلی و برنامه‌ریزی کنکور با هدف آشنایی با قوانین جدید، نحوه‌ی تأثیر معدل و انتخاب مسیر درست طراحی شده‌اند. اگر تجربه‌ای درباره‌ی تأثیر معدل دارید، در بخش نظرات بنویسید تا دیگران هم استفاده کنند.