روش‌های تقویت حافظه برای درس خواندن

تقویت حافظه برای یادگیری بهتر

حافظه در به خاطر سپردن خاطرات و تمام مطالب نقش بسیار مهمی را در زندگی ایفا می‌کند، مخصوصا اگر این مطالب، مطالب درسی باشد. استفاده از راهکارهای تقویت حافظه تا حد زیادی می‌تواند قدرت نگهداری اطلاعات شما را بالا ببرد تا هر زمان که نیاز باشد بتوانید آنها را به خاطر آورید. ما در این قسمت تمام روش‌های تقویت حافظه را برای شما قرار دادیم.

یادگیری چیست؟

قبل از پرداختن به روش‌های تقویت حافظه برای درس خواندن بیایید ابتدا ببینیم یادگیری چیست؟ اصلا ما به چه چیزی یادگیری می‌گوییم؟ دانشمندان می‌گویند: “یادگیری تغییرات نسبتا پایدار در رفتار یا قوه رفتاری است که در اثر تجربه به وجود آمده باشد.” اگر این جمله را به خوبی درک کنید، بهتر می‌توانید بر یادگیری مطالب جدید مسلط شوید. عجله نکنید تا آن را خوب برای شما توضیح بدهم.

یادگیری تغییری نسبتا پایدار است.

دیگر به خودتان فشار نیاورید که چرا من مثل کند ذهن‌ها هستم. همیشه همه چیز را فراموش می‌کنم. یادگیری نسبتا پایدار است. برای ماندگاری بیشتر باید هرچند وقت یک بار مطالب درسی را مرور کنید و تمرین‌های بیشتری حل کنید.

تغییر نسبتا پایدار در رفتار یا قوه رفتاری

ببینید قرار نیست هر چیزی که یادگرفتید، همان جا بزرگ‌ترین مشکل زندگی‌تان را حل کند. یادگیری ممکن است در قوه رفتاری باشد. یعنی به شما امکان رفتاری بهتر در زمان دور را بدهد. مثلاً جدول ضرب را در کلاس سوم یاد می‌گیرید ولی در پایه 4 و 5 و 6 و تا آخر عمر به شما قدرت یادگرفتن مباحث جدید مانند عملیات بر روی اعشار و کسر و توان و … را می‌دهد. گاهی اوقات شما مطلب جدید را یادگرفته‌اید. ولی فکر کردن به آن در آن لحظه اشتباه است. فقط بر روی برگه امتحان ثابت می‌شود که چقدر می‌دانید.

یادگیری بر اثر تجربه به دست می‌آید

تجربه کردن یعنی آستین‌ها را بالا زدن و درگیر شدن در یادگیری. متاسفانه تا خودتان نخواهید، هیچکس نمی‌تواند مطلبی را به شما یاد بدهد. باید برای یادگرفتن اقدام کنید. پیش‌خوانی کنید، مطالب غیر درسی بخوانید، ویدیو آموزشی مربوط به آن درس را ببینید و به طور کلی برای یادگرفتن مطالب جدید و مرور مطالب قدیمی وقت بگذارید.

حالا که بیشتر با مبحث یادگیری آشنا شدید، بیایید با نکات ریزی آشنا شویم که به یادگیری سرعت می‌بخشد و زحمت آن را کمتر می‌کند. یعنی می‌خواهیم یادبگیریم که چگونه یاد بگیریم.

پیش خوانی کردن

پیش خواهی کردن یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت حافظه و به یاد آوردن مطالب است. قبل از اینکه درس جدیدی را بخوانید، خودتان روزنامه‌وار آن را پیش خوانی کنید. با این کار بسیاری از مطالب وارد حافظه می‌شود. در نتیجه تمرکز کردن در کلاس ساده‌تر می‌شود. همچنین به دلیل اینکه در هنگام تدریس معلم برخی از مطالب را می‌دانید، در کلاس درس مشارکت می‌کنید. پس برای یادگیری بیشتر انگیزه پیدا می‌کنید. تمامی این موارد در کنار هم در به یاد آوردن مطالب و اصطلاحاً تقویت حافظه موثر است.

مبنا و اساس علمی پیش خوانی

پیش خوانی مبنا و اساس علمی دارد. بر اساس یکی از نظریه‌های یادگیری، حافظه مانند جعبه‌هایی است که می‌توان مطالب را در داخل آنها چید. هنگامی که مطلبی را پیش خوانی می‌کنید مانند این است که جعبه‌هایی خالی در حافظه آماده کرده باشید و منتظر پر کردن آن باشید. در کلاس درس و هنگام تدریس این جعبه‌ها به صورت منظم پر می‌شود. منظور از هر جعبه یک عنوان یا زیر عنوان درسی است. به این ترتیب اطلاعات به صورت منظم در حافظه ذخیره شده و دسترسی به آنها ساده‌تر می‌شود.

قانون گشتالت: یادگیری کل به جز

این روش هم بی شباهت به روش قبلی نیست. در این روش از کل به جز مطالب را یاد می‌گیریم. یعنی ابتدا به عنوان فصل و زیرعنوان‌های آن نگاه می‌کنیم. با این کار شناختی کلی از مطالبی که می‌خواهیم در هر فصل یاد بگیریم، پیدا می‌کنیم. همچنین در این روش هم همان فضاهای خالی آماده در مغز برای یادگیری مطالب هر عنوان آماده می‌شود. سپس در حین یادگیری مطالب مربوط به هر عنوان به طور خودکار در جعبه مربوط به آن قرار می‌گیرد. تفاوت این روش با درس خواندن بدون نظم و فی‌البداهه مانند تفاوت پیدا کردن یک کتاب در کتابخانه‌ای مرتب با تپه‌ای از کتاب‌های انبار شده روی هم است.

هر درسی روش مخصوص خودش را دارد

اگر به دنبال تقویت حافظه برای درس خواندن هستید، باید بدانید که نمی‌توان همه درس‌ها را با یک روش یاد گرفت. در ریاضی باید دست به کار شوید و تمرین کنید. هرچه سوالات بیشتری حل کنید به مهارت بیشتری دست می‌یابید. در عوض درس فارسی نیاز به تمرین روی کاغذ ندارد، ولی خواندن مطالب غیر درسی بسیار کمک می‌کند. برای درسی مانند علوم یا زیست شناسی حتما ویدیو آموزشی ببینید.

بیشتر دانش آموزان با خواندن درس ریاضی مشکل دارند. مطالب این درس در پایه‌های مختلف تکرار شده است. البته هر بار کمی سخت‌تر می‌شود. برای نمونه اگر فصل اول ریاضی متوسطه اول را نگاه کنید. در پایه هفتم مطالبی بیان شده است که در پایه هشتم ادامه همان مطالب در سطحی بالاتر آمده است. در پایه نهم هم تکمیل می‌شود. پس اگر در پایه‌های بالاتر هستید، بهتر است فصل اول ریاضی هر سه سال را به ترتیب با هم بخوانید و سپس به حل تمرین بپردازید.

استفاده از گاو صندوق برای اطلاعات مهم

همان طور که پول و اموال مهم را در گاوصندوق می‌گذارید و کلید آن را در امن‌ترین جای ممکن قرار می‌دهید، اطلاعات مهم را هم در گاوصندوق ذهن بگذارید و کلیدش را نزد خودتان نگه دارید. برای برخی از اطلاعات مهم می‌توان کلید دسترسی ساخت. این کلید یک یا چند کلمه است که قرار نیست حتما معنادار باشد. برای مثال: شاید نتوان همیشه همه رنگ‌های رنگین کمان را دقیق به خاطر آورد ولی احتمالا شما هم به یاد دارید که در مدرسه کلید (قنزسانیب) را برای آن ساخته بودند. این کلمه بی معنی ترکیبی از حرف اول هر رنگ است که می‌توان رنگ‌ها را از داخل آن بیرون کشید. (قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی، بنفش)

سبک زندگی سالم داشته باشید

می‌دانم به دنبال روش‌های کاربردی هستید اما حتما این پاراگراف را بخوانید. زیرا برخی از موارد به صورت غیرمستقیم بر حافظه تاثیر می‌گذارند. اگر سبک زندگی‌تان سالم نباشد، حافظه هم به درستی کار نمی‌کند. یک ذهن خسته هیچ‌وقت به درستی مطالب را درک و بازیابی نمی‌کند. بنابراین همیشه خواب کافی در شب داشته باشید. غذاهای مقوی حاوی امگا3 مانند غذاهای دریایی، گردو، اسفناج، کلم بروکلی و لوبیا بخورید. به اندازه کافی در روز ورزش کنید. سطح استرس را کنترل کنید و در نهایت کتاب خواندن را جایگزین فضای مجازی کنید.

مصرف خوراکی برای بهبود حافظه

مصرف برخی خوراکی‌ها و داشتن تغذیه سالم و کافی در تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز نقش بسیار مهمی دارد. از جمله مواد غذایی‌های مناسب و مفید برای تقویت حافظه:

• مصرف نان‌های سبوس‌دار و غلات
• مصرف غذاهای دریایی
• مواد غذایی‌های حاوی آنتی اکسیدان (توت، شکلات تلخ، مرکبات)
• آجیل و دانه‌های روغنی و مقوی (دانه کتان و تخم آفتابگردان)
• روغن زیتون
• میوه و سبزیجات تازه و پهن برگ
• مصرف یک فنجان قهوه در طول روز

برخی اقدامات دیگری نیز هستند که بسیار در تقویت حافظه شما موثر است. در ادامه می‌توانید آنها را مشاهده کنید:

• ورزش کردن
• خواب کافی
• یادگیری روش تمرکز
• خوردن آب کافی
• مصرف مکمل‌های مناسب برای بهبود حافظه
• دوری از استرس و اضطراب
• دوری از انجام همزمان کارها
• یادگیری مهارت‌های جدید
• تکرار مطالب درسی با فاصله زمانی
• فعالیت‌های چالش‌برانگیز برای بهبود حافظه
• معاشرت با خانواده و دوستان
• مثبت‌اندیش بودن

به دوستان و آشنایان یاد بدهید

شاید باور نکنید اما آموزش به دیگران سبب تثبیت بیشتر مطالب در ذهن خودتان می‌شود. یاددادن به دیگران فواید بسیار زیادی دارد. مهمترین آنها تثبیت اطلاعات در ذهن و یافتن نکاتی است که هنوز به خوبی یاد نگرفته‌اید. هنگامی که سعی می‌کنید مطلبی را برای دیگران توضیح دهید، اگر موضوعی را به خوبی یادنگرفته باشید، قادر به توضیح دادن آن نیستید. اینجا است که می‌فهمید چه موضوعی را باید بیشتر مطالعه کنید. اگر کسی را سراغ ندارید تا مطالب درسی را برایش توضیح دهید، جلو آینه برای خودتان توضیح دهید. یا تصور کنید در یک کلاس درس هستید و مطالب را برای دانش‌آموزان خیالی توضیح دهید.

مطالب سخت را به بخش‌های کوچک تقسیم کنید

به یادآوردن مطالب سخت و دشوار برای حافظه کار سختی است. بهترین راه تقویت حافظه برای درس خواندن این است که مطالب سخت را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید. به عنوان مثال به خاطر سپردن یک شماره کارت 16 رقمی بدون تقسیم بندی کاری دشوار است. اگر بیایید آن را دو رقم دو رقم به حافظه بسپارید اوضاع بهتر می‌شود. اگر سه رقم باشد باز هم ساده‌تر می‌شود. در نهایت اگر آن را به 4 بخش 4 رقمی تقسیم بندی کنید، خیلی ساده به حافظه سپرده می‌شود. پس مطالب سخت را به بخش‌های کوچکتر مرتبط به هم تقسیم کنید. اگر امکان داشت در ذهن‌تان بخش‌های کوچک را به صورت یک نمودار مرتبط به هم ترسیم کنید.