علت فراموشی در مطالعه + راه‌های مقابله با فراموشی

مفهوم و انواع فراموشی

اگر گمان می‌کنید تنها شما هستید که از فرامشوی رنج می‌برید بهتر است بدانید فراموشی انواعی دارد و ممکن است بیشتر ما با یکی از آن‌ها درگیر باشیم. پیش از این که به راه حل‌هایی برای رفع این مشکل بپردازیم، در ابتدا بهتر است با مفهموم و انواع فراموشی بیشتر آشنا شده و انواع آن را بشناسیم.

فراموشی حافظه حسی

این نوع فراموشی زمانی اتفاق می‌افتد که مغز ما اطلاعاتی را که از طریق چشم، گوش، بینی، دهان و پوست دریافت می‌کند، به سرعت فراموش کرده و نتواند آن‌ها را به حافظه کوتاه‌ مدت منتقل کند. این فراموشی معمولا به دلیل عدم تمرکز یا عدم توجه به اطلاعات حسی است. برای مثال، وقتی شما در حال رانندگی هستید و به صدای رادیو گوش می‌دهید، ممکن است بعد از چند لحظه نتوانید بگویید که چه آهنگی پخش شده بود یا چه خبری گفته شده است.

فراموشی حافظه کوتاه‌ مدت

این نوع فراموشی زمانی اتفاق می‌افتد که مغز ما اطلاعاتی را که در حافظه کوتاه‌ مدت ذخیره شده‌اند، پس از چند دقیقه یا چند ساعت از دست بدهد و نتواند آن‌ها را به حافظه بلند مدت منتقل کند.

ضعف در رمزگذاری

وقتی مغز ما اطلاعات را به صورت مناسب رمزگذاری نکند، نمی‌تواند آن‌ها را بازخوانی کند. برای مثال، وقتی شماره تلفن ۱۰ رقمی را بخوانید و سعي كنيد آن را حفظ كنيد، مغز شما قادر به نگه دارید تمام رقم‌ها نخواهد بود. اما اگر شماره را به قسمت‌های كوچک‌تر تقسيم كنيد و با چيز ديگری مثل تاريخ تولد يا كد پستی مرتبط كنيد، مغز شما راحت‌تر می‌تواند آن را به خاطر بسپارد.

ضعف در ذخیره‌سازی

وقتي مغز ما اطلاعات را در حافظه كوتاه‌ مدت به درستی ذخيره نكند، نمی‌تواند آن‌ها را بازخوانی كند. برای مثال، وقتي شماره تلفن را حفظ كرده و سپس با چيز ديگر سروكار داريد، مغز شما قادر به نگه داری شماره نخواهد بود. برای جلوگيری از اين فراموشكاری، لازم است كه اطلاعات را تكرار و تمرين كنيد.

ضعف در بازخوانی

وقتی مغز ما اطلاعات را در حافظه کوتاه‌ مدت به درستی بازخوانی نکند، نمی‌تواند آن‌ها را یادآوری کند. برای مثال، وقتی شماره تلفن را حفظ کرده و سپس بخواهید آن را بگویید، ممکن است بعضی از رقم‌ها را اشتباه یا به ترتیب نادرست بگویید. برای جلوگیری از این فراموشکاری، لازم است که اطلاعات را با تصویر، صدا، رنگ یا حرکت مرتبط کنید.

علت‌های فراموشی

همان طور که می‌دانید فرامشوی به عنوان یک اختلال ذهنی شناخته می‌شود. اما دلیل این اختلال چه چیز‌هایی است؟ در ادامه ما به توضیح در مورد علت‌های فراموشی می‌پردازیم. با آشنا شدن و کسب اطلاععات بیشتر می‌توانید از این مشکل به طرز موثری پیشگیری کنید.

داروها

گاهی اوقات داروهایی که برای درمان بیماری‌های مختلف مصرف می‌کنیم، به جای اینکه به ما کمک کنند، مشکلات دیگری را برای ما ایجاد می‌کنند. یکی از این مشکلات، ضعف حافظه است. بعضی از داروها باعث می‌شوند که تمرکز و یادگیری ما کاهش یابد و اطلاعات را به خوبی به یاد نداشته باشیم. این داروها شامل داروهای ضد اضطراب، ضد افسردگی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، درد، تشنج و اختلال خواب هستند .

افسردگی

وقتی دچار افسردگی می‌شویم، حال و هوایمان عوض می‌شود. دلمان هیچ کاری نمی‌خواهد، خسته و ناراحت هستیم و خودبینی ما کم می‌شود. این حالت روانی روی تمرکز و حافظه هم تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که اطلاعات را به خوبی درک نکرده و به یاد نیاوریم.

کمبود ويتامين B12

 ويتامين B12 يكي از عناصر ضروری است كه بدن نمی‌تواند توليد كند و باید از طريق غذا دريافت شود. ويتامين B12 به بدن كمک می‌كند تا از انرژی غذا استفاده كند و سلول‌های عصبی را حفظ كند. كمبود ويتامين B12 ممكن است باعث شود كه سلول‌های عصبی آسيب ببينند و حافظه ضعيف شود.

عدم تغذيه مناسب

تغذيه مناسب يكی از شرط‌های لازم برای سلامت مغز و حافظه است. بدن نياز به دريافت كافی آب، پروتئين، كربوهيدرات، چربی، ويتامين‌ها و مواد معدنی دارد تا مغز به خوبی عمل كرده و اطلاعات را ذخيره و فراخوانی كند. عدم تغذيه مناسب ممكن است باعث شود كه مغز كمبود انرژی داشته باشد و نتواند به خوبی فعاليت خود را ادامه دهد.

استرس

استرس یک واکنش طبیعی بدن به شرایط سخت و چالش برانگیز است. اما استرس زیاد می‌تواند روی حافظه تأثیر منفی داشته باشد و باعث شود که مغز نتواند اطلاعات را به خوبی پردازش و ثبت کند. استرس همچنین می‌تواند هورمون کورتیزول را افزایش دهد که ممکن است سلول‌های حافظه را تخریب کند .

عدم تکرار

تکرار یک روش مؤثر برای تقویت حافظه است. هر چه بیشتر اطلاعات را تکرار کنید، بیشتر در حافظه‌تان ماندگار می‌شوند. اگر فقط یک بار چیزی را بخوانید و دوباره به آن نپردازید، احتمال فراموش کردن آن بالاست. برای جلوگیری از فراموشی، باید مطالب را در فواصل زمانی مناسب مرور کنید .

عدم توجه

توجه یک عامل مهم در یادگیری و حافظه است. اگر به چیزی که مطالعه می‌کنید توجه نکنید، نمی‌توانید آن را به خوبی درک و به یاد داشته باشید. عدم توجه ممکن است به دلایل مختلف باشد، مثلاً علاقه نداشتن به مطلب، حضور عوامل مزاحم در محیط، خستگی ذهنی و جسمی و … برای افزایش توجه، باید به مطالب جذاب و مناسب با سطح خود پرداخته و از عوامل مزاحم خودداری کنید .

سن

سن یک عامل غیر قابل کنترل در فراموشی است. با پیر شدن، قابلیت حافظه کاهش می‌یابد و فراموش کردن چیزهای ساده رایج‌تر می‌شود. به این دلیل است که با پیر شدن، سلول‌های عصبی و شبکه‌های ارتباط آن‌ها آسیب می‌بینند و قابل جبران نمی‌باشند. با این حال، با رعایت سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، ورزش منظم، فعال نگه داشتن ذهن و استفاده از راهبردهای حافظه، می‌توان به حفظ قابلیت حافظه در سالمندان کمک کرد .

راه‌های مقابله با فراموشی

حالا که بیشتر با موضوع فراموشی  دلایل آن آشنا شدیم، بهتر است به راه‌ حل‌هایی برای این مشکل نیز بپردازیم، در ادامه با ما همراه باشید تا در مورد راه‌هایی که برای داشتن یک حافظه قویی می‌توانید استفاده کنید، آشنا شده و از آن‌ها بهره ببرید.

 به مغز خود چالش بدهید

مغز شما نیاز دارد که مانند عضله‌های بدن، تمرین و فعالیت داشته باشد. شما می‌توانید با یادگیری مهارت‌های تازه، حل پازل‌ها، بازی‌های ذهنی و هوشمندانه، خلق آثار هنری و نوآورانه، مغز خود را به چالش بکشید و قوی‌تر کنید.

ورزش کنید

ورزش کردن به سلامت قلب و رگ‌های خونی کمک می‌کند و باعث می‌شود خون بهتر به مغز برسد. علاوه بر این، ورزش کردن هورمون‌های شادی را در بدن تولید می‌کند و استرس را کاهش می‌دهد که هر دو عامل مثبت برای حافظه هستند. تحقیقات نشان داده‌ است که ورزش کردن به صورت منظم حجم هیپوکامپوس را بالا می‌برد که قسمتی از مغز است که در حافظه نقش دارد .

خواب به اندازه بخوابید

خواب یک عامل اساسی در تقویت حافظه است. زمان خواب، مغز اطلاعات را مرتب و ذخیره می‌کند و سلول‌های عصبی را تعمیر می‌کند. تحقیقات نشان داده‌ است که خواب ناکافی باعث ضعف حافظه می‌شود. برای داشتن خواب به اندازه، سعی کنید هر شب حدود ۷ ساعت بخوابید و ساعات خواب خود را ثابت نگه دارید.

با دیگران ارتباط برقرار کنید

صحبت و گفتگو با دوستان و خانواده چندین فایده برای حافظه دارد. اول اینکه استرس و افسردگی را کم می‌کند که هر دو عامل منفی برای حافظه هستند. دوم اینکه مغز را فعال و قسمت‌های مسئول شناسایی صورت، حل مشکلات و همفکری را قوی می‌کند. سوم اینکه حافظه فعال را بهبود می‌بخشد که نوعی حافظه است که به شما اجازه می‌دهد تا اطلاعات را برای چند لحظه در ذهن نگه دارید و با آن‌ها کار کنید.

استرس را کنترل کنید

استرس یک واکنش بدن به شرایط دشوار و پیچیده است. اما استرس زیاد می‌تواند روی حافظه اثر منفی داشته باشد و باعث شود که مغز نتواند اطلاعات را به خوبی ثبت و پردازش کند. استرس همچنین هورمون کورتیزول را بالا می‌برد که ممکن است سلول‌های حافظه را آسیب بزند. برای کنترل استرس، شما می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن، ماساژ، گوش دادن به موسیقی آرام و لطیف و تماشای چیزهای خنده‌دار بهره بگیرید.