راهنمای جامع انتخاب رشته کنکور رشته ریاضی 1403

زمان‌بندی و شرایط انتخاب رشته کنکور ریاضی

کنکوری‌های ریاضی، وقت خوش! خبر داغ اینکه کارنامه نهایی کنکور ریاضی 1403 قرار است حدود 27 مرداد ماه منتشر شود و تا 6 شهریور ماه فرصت دارید رشته مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید. البته، یک احتمال کوچک هم وجود دارد که این تاریخ‌ها به خاطر انتخابات تاریخ ها کمی عقب یا جلو بشوند، ولی نگران نباشید، قضیه کاملاً جدی است و جابه‌جایی تاریخ‌ها بعید به نظر می‌رسد!

حالا برویم سراغ اصل مطلب! برای انتخاب رشته ریاضی باید به چند شرط و نکته کلیدی توجه کنید:

• شرایط عمومی: حداقل نمره قبولی در دروس مربوطه را باید کسب کرده باشید. ضمناً غیبت در هیچ‌کدام از آزمون‌های کتبی و نهایی هم ممنوع است! اگر فقط یکی از این شرایط را نداشته باشید، بهتر است اصلاً به کنکور و نتیجه آن فکر هم نکنید.
• شرایط اختصاصی: هر رشته تحصیلی، یک‌سری شرایط و ضوابط خاص خودش را دارد. مثلاً ممکن است پذیرش دانشجو در رشته مهندسی مکانیک با توجه به معدل، جنسیت، بومی بودن یا چند فاکتور مهم دیگر انجام شود.

شرایط انتخاب رشته کنکور ریاضی

خیلی‌ها آرزوی مهندس شدن، فیزیک‌دان شدن یا ورود به دنیای کامپیوتر را دارند. شاید شما هم جزو همین دسته افراد هستید و حالا وقتش است که با انتخاب رشته درست، قدم اول را در این مسیر بردارید.

قبل از اینکه اسم شما هم در لیست فیزیک‌دانان و مهندسان پرافتخار ریاضی ثبت شود، باید در کنکور امسال قبول بشوید. برای این کار هم باید یک‌سری قوانین و شرایط را بلد باشید:

• شرایط انتشار نتایج اولیه: اواخر تیرماه یا اوایل مرداد هر سال، سازمان سنجش نتایج اولیه کنکور را با یک کارنامه منتشر می‌کند. در این کارنامه، رتبه و تراز کل و همچنین رتبه و تراز در هر گروه برای همه شرکت‌کننده‌ها نوشته می‌شود.
• شرایط و لیست رشته‌های دفترچه انتخاب رشته: هم‌زمان با نتایج، یک دفترچه راهنمای انتخاب رشته هم منتشر می‌شود. در این دفترچه می‌توانید شرایط و لیست رشته‌های دانشگاه های سراسری و آزاد، شرایط و ضوابط انتخاب رشته و کد رشته‌های هر دانشگاه را پیدا کنید.
• شرایط و مهلت انتخاب رشته: یک بازه زمانی مشخص برای شما تعیین می‌شود که تا پایان آن باید حداکثر 150 کد رشته محل را انتخاب کنید. پس حواستان باشد که این فرصت را هیچ‌جوره از دست ندهید.

انتخاب رشته بر اساس رتبه اردیبهشت یا تیر 1403

موشک هیجان‌انگیز انتخاب رشته ریاضی امسال در دو مدار توقف می‌کند: اردیبهشت‌ماه و تیرماه. آماده‌اید که سوار این موشک شوید تا ببینیم نتایج احتمالی انتخاب رشته کنکور ریاضی در هر دو مدار چه خواهد بود؟

• مدار اول، اردیبهشت: اگر در اردیبهشت کنکور داده‌اید و رتبه خوبی دارید، مثل یک فضانورد ماهر هستید که آماده فرود در سیاره آرزوهایتان است! چرا که در این مدار، ظرفیت دانشگاه‌ها هنوز تکمیل نشده و شانس شما برای قبولی در رشته‌های پرطرفدار مثل مهندسی هوافضا، رباتیک و هوش مصنوعی بیشتر است. البته، این احتمال هم وجود دارد که بعضی از رشته‌ها مثل فرود روی سیاره مریخ، در این مدار تکمیل ظرفیت شده باشند و نتوانید انتخابشان کنید.
• مدار دوم، تیر: در این مدار، ظرفیت دانشگاه‌ها تا حدی تکمیل شده است و شاید رشته‌هایی که در اردیبهشت تکمیل شده بودند، دوباره ظرفیت خالی داشته باشند. اما رقابت در این مدار شدیدتر است؛ چونکه داوطلبانی که در اردیبهشت به سیاره مورد نظرشان نرسیده‌اند، دوباره در مدار تیر شانس خود را امتحان می‌کنند.

نحوه تحلیل و بررسی کارنامه کنکور

کنکور، نبردی نفس‌گیر برای فتح قله آرزوهاست. در این نبرد، هر داوطلب مثل یک ریاضی‌دان قهار باید با ظرافت و دقت، رمز و رازهای تراز و درصد را رمزگشایی کند تا کلید قبولی در رشته دلخواه را به دست آورد.

در این بین، آشنایی با مفاهیم مهم کارنامه کنکور اهمیت ویژه‌تری دارد. به‌عبارت ساده‌تر، اگر یک دانش‌آموز ریاضی نتواند کارنامه کنکور را رمزگشایی کند، انگار در سال دوازدهم هنوز نمی‌داند «فاکتوریِل» یعنی چه! به همین دلیل، به سراغ مفاهیم مهم کارنامه کنکور رفته‌ایم تا از بابت رمزگشایی خیالتان راحت باشد.

آشنایی با تراز و درصد و اهمیت آن‌ها

تراز، مثل یک معادله پیچیده ظاهر می‌شود و نمره شما را با در نظر گرفتن سختی درس و عملکرد سایر داوطلبان، تنظیم می‌کند. به این ترتیب، ممکن است 2 داوطلب که در یک درس نمره خام یکسانی داشته باشند، ترازهای متفاوتی کسب کنند.

از طرفی، درصد، مثل یک شاخص دقیق عمل می‌کند و نشان می‌دهد که شما در مقایسه با سایر داوطلبان، در آن درس چقدر موفق بوده‌اید. فرض کنید نمره خام شما در درس فیزیک 85 از 100 باشد و نمره خام کل داوطلبان در این درس 750 باشد. در این صورت، درصد شما در این درس 11. 3 خواهد شد. یعنی شما در مقایسه با سایر داوطلبان، عملکرد متوسط روبه‌پایین در این درس داشته‌اید.

اهمیت تراز و درصد در کنکور ریاضی:

• انتخاب رشته: با شرایط دانشگاه‌های دولتی که بیشتر آشنا شوید، متوجه خواهید شد که تراز و رتبه چقدر در پذیرش یا قبولی شما تأثیر دارند. علاوه‌براین، تراز و درصد نمرات به‌عنوان فاکتورهای مهم پذیرش دانشجو در بسیاری از دانشگاه‌های غیر دولتی هم در نظر گرفته می‌شوند.
• برنامه‌ریزی برای کنکور سال بعد: اگر فکر می‌کنید امسال، سال شما نبود و می‌خواهید برای کنکور سال بعد آماده شوید، تراز و درصد باز هم بهتان کمک خواهند کرد. بررسی تراز به شما نشان می‌دهد که چقدر نسبت به سایر هم‌دوره‌هایتان عقب یا جلو هستید. این موضوع کمک می‌کند تا چشم‌انداز درستی از آینده درسی‌تان داشته باشید.

آشنایی با سهمیه‌ها و تأثیر آن‌ها در قبولی داوطلبان

سهمیه در کنکور سراسری به نوعی امتیاز ویژه‌ای گفته می‌شود که به برخی از داوطلبان کنکور تعلق می‌گیرد. این امتیاز باعث می‌شود تا این دسته از داوطلبان با کسب نمره پایین‌تر از داوطلبان آزاد، در رشته و دانشگاه مورد نظر خود پذیرفته شوند.

در حال حاضر، سهمیه‌های کنکور سراسری به دسته‌های کلی زیر تقسیم می‌شوند:

• سهمیه مناطق: داوطلبانی که در مناطق محروم‌تر زندگی می‌کنند و از امکانات آموزشی کمتری برخوردار بوده‌اند، از سهمیه منطقه بهره‌مند می‌شوند.
• سهمیه ایثارگران: این سهمیه به خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران جنگ تحمیلی و همچنین برخی از افراد خدمت‌رسان در دوران دفاع مقدس تعلق می‌گیرد. سهمیه ایثارگران به دو دسته 5 درصدی و 25 درصدی تقسیم می‌شود.
• سایر سهمیه‌ها: علاوه بر سهمیه‌های مناطق و ایثارگران، سهمیه‌های دیگری هم (مثل سهمیه معلولان، سهمیه دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر و غیره) در کنکور سراسری وجود دارند.

تأثیر سوابق تحصیلی در انتخاب رشته کنکور ریاضی

دانش‌آموزان رشته ریاضی، دوران دبیرستان شما فقط به گذراندن درس‌ها و امتحانات ختم نمی‌شود! از سال 1402 به بعد، سوابق تحصیلی شما در کنکور نیز نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. همچنین، احتمالاً تأثیر سوابق تحصیلی در کنکور 1403 برابر با 40 درصد است! درواقع، این نمرات مانند پله‌هایی هستند که در کنار تست‌های کنکور، شما را به قله‌ی موفقیت هدایت می‌کنند.

در این مسیر، کوله‌پشتی شما نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. کوله‌پشتی شما باید پر از دانش، مهارت و سوابق تحصیلی درخشان باشد. هرچه کوله‌پشتی شما سنگین‌تر و پربارتر باشد، در عبور از چالش‌ها و رسیدن به مقصد نهایی (دانشگاه) موفق‌تر خواهید بود.

نکات مهم در دفترچه انتخاب رشته

دانش‌آموزان ریاضی، انتخاب رشته کنکور برای شما مانند سفری پرفرازونشیب در میان انبوهی از گزینه‌هاست. در این سفر، گنجینه‌ای ارزشمند به نام دفترچه انتخاب رشته در اختیار شماست که می‌تواند راهنمای شما در رسیدن به دانشگاه مورد علاقه‌تان باشد.

برای اینکه از این گنجینه به بهترین نحو استفاده کنید، باید به نکات مهمی توجه کنید:

• شناخت کامل رشته‌ها و دانشگاه‌ها: در دفترچه انتخاب رشته، اطلاعات جامعی در مورد عناوین رشته‌ها، محل ارائه آنها و نوع پذیرش نوشته شده است. به‌عنوان مثال، یک دانش‌آموز علاقه‌مند به رشته مهندسی برق باید بداند که این رشته در کدام دانشگاه‌ها ارائه می‌شود، چه نوع پذیرشی دارد و ظرفیت پذیرش هر دانشگاه چقدر است.
• توجه به کد رشته و محل: هر رشته و محل در دفترچه انتخاب رشته، یک کد منحصربه‌فرد دارد. این کد، مانند کلیدی است که قفل دروازهٔ دانشگاه و رشته مورد علاقه شما را می‌گشاید.
• اولویت‌بندی انتخاب‌ها: شما باید انتخاب‌های خود را با توجه به علاقه، رتبه و ترازتان اولویت‌بندی کنید. رشته‌هایی را که در اولویت‌های بالاتر قرار می‌دهید، با دقت بیشتری بررسی کنید و اطلاعات کامل‌تری از آنها به دست آورید.
• توجه به نکات خاص: در دفترچه انتخاب رشته، نکات خاص مربوط به هر رشته یا دانشگاه هم ذکر شده است. این نکات معمولاً شامل شرایط و ضوابط خاص پذیرش دانشجو و غیره است.

بررسی دوره‌های مختلف در دانشگاه سراسری

ادامه تحصیل در دانشگاه فقط به دانشگاه‌های تاپ مثل دانشگاه‌های صنعتی شریف و شهید بهشتی محدود نمی‌شود. این، یک خبر خوب برای آن دسته از بچه‌های ریاضی است که می‌خواهند با خیال راحت، رشته و دانشگاه‌شان را انتخاب کنند. به همین دلیل، دوره‌های مختلفی برای دانشجویان ارائه شده‌اند که هر کدام ویژگی‌های خودشان را دارند.

دوره روزانه

دوره روزانه، به‌عنوان محبوب‌ترین و متداول‌ترین دوره تحصیلی در دانشگاه‌های سراسری، همواره مورد استقبال داوطلبان، به‌خصوص دانش‌آموزان رشته ریاضی، قرار گرفته است. رشته‌های تحصیلی مهم مثل فیزیک، مهندسی مکانیک و برق و همچنین، اعتبار بالای مدرک تحصیلی این دوره، از مهم‌ترین مزایای آن به شمار می‌رود.

دوره شبانه

برخلاف تصور رایج، تحصیل در دوره شبانه به معنای محدود شدن به ساعات شب نیست. این دوره بیشتر بین دانش‌آموزان رشته‌های ریاضی و انسانی محبوبیت دارد و شهریه آن اندکی از دوره روزانه بیشتر است.

دوره‌های سراسری مازاد ظرفیت

این دوره‌ها، فرصتی دوباره برای قبولی در رشته‌های پرطرفدار مانند مهندسی کامپیوتر، عمران، برق و مهندسی مکانیک را به دانش‌آموزان رشته ریاضی می‌دهند. ظرفیت پذیرش در این دوره‌ها بیشتر است و از نظر اعتبار مدرک تحصیلی هیچ تفاوتی با دانشگاه‌های سراسری روزانه ندارند.

دوره‌های غیرانتفاعی و پیام نور

شهریه دوره‌های غیرانتفاعی و پیام نور در مقایسه با دوره‌های روزانه و شبانه بیشتر است و توسط خود دانشگاه‌ها تعیین می‌شود. لازم به ذکر است که همه دانشگاه‌های غیرانتفاعی و پیام نور، تمامی رشته‌های تاپ را ارائه نمی‌دهند و اعتبار مدرک آنها نیز به‌اندازه دانشگاه‌های دولتی نیست. با این وجود، امکان تحصیل در شهر محل سکونت و استفاده از تنوع بیشتر در انتخاب واحد درسی، از مزایای این دوره‌ها به شمار می‌رود.

دوره‌های پردیس خودگردان

اساتید دوره‌های پردیس خودگردان همان اساتید مجرب و برجسته دانشگاه‌های دولتی هستند، اما شهریه آنها (تقریباً به‌اندازه مازاد ظرفیت) بیشتر است. این دوره‌ها را می‌توان نوعی خصوصی‌سازی شده از دانشگاه‌های دولتی دانست. برخلاف تصور برخی، پردیس‌های خودگردان بخش جداگانه‌ای از دانشگاه‌های دولتی نیستند و زیر نظر همان دانشگاه‌ها اداره می‌شوند.

دوره‌های دانشگاه آزاد

بعضی از دانش‌آموزان رشته ریاضی به‌دلیل رتبه یا تراز پایین امکان تحصیل در رشته‌های مهندسی کامپیوتر، عمران، برق و سایر رشته‌های تاپ  در دانشگاه‌های دولتی را پیدا نمی‌کنند. این دسته از متقاضیان می‌توانند از طریق دوره‌های مازاد دانشگاه آزاد با شهریه 30 تا 50 درصد بیشتر، به تحصیل در این رشته‌های پرمتقاضی و آینده‌دار بپردازند.

معرفی زیر گروه‌ها در دفترچه انتخاب رشته

در سال‌های گذشته، داوطلبان کنکور سراسری رشته ریاضی، با چالشی به نام انتخاب زیرگروه روبرو می‌شدند. داوطلبان مجبور بودند بر اساس علاقه و توانایی خود، یکی از زیرگروه‌ها را انتخاب کنند و فقط امکان انتخاب رشته از آن زیرگروه را داشتند. این موضوع گاهی باعث محدود شدن انتخاب‌ها و ایجاد چالش برای داوطلبان می‌شد.

خوشبختانه، از سال 1402 به بعد، زیرگروه‌ها از دفترچه انتخاب رشته ریاضی حذف شده‌اند. این تغییر به معنای آزادی عمل بیشتر برای داوطلبان است. داوطلبان می‌توانند بدون هیچ محدودیتی، از بین تمامی رشته‌های موجود در گروه ریاضی، انتخاب رشته کنند.

تعداد انتخاب رشته و دانشگاه در انتخاب رشته و نحوه چینش

حالا که تعداد انتخاب‌های هر متقاضی کنکور 150 رشته و دانشگاه مختلف است، دیگر نیازی به حذف آرزوها و علایقتان نیست! اما چطور می‌شود از بین این همه گزینه، بهترین انتخاب را انجام داد؟ راز کار در برنامه‌ریزی دقیق و چینش هوشمندانه انتخاب‌هاست. برای این کار، ابتدا باید اولویت‌های خود را مشخص کنید. به این فکر کنید که به چه رشته‌ای بیشتر علاقه دارید؟ بازار کار کدام رشته‌ها بهتر است؟ آینده شغلی هریک چگونه است؟

سپس، با توجه به رتبه و ترازتان، انتخاب‌ها را به 3 دسته خوش‌بینانه، منطقی و بدبینانه تقسیم کنید:

• انتخاب‌های خوش‌بینانه: در این دسته، رشته‌ها و دانشگاه‌هایی را قرار دهید که قبولی در آنها کمی دور از دسترس به نظر می‌رسد، اما برایتان بسیار ارزشمند است.
• انتخاب‌های منطقی: این دسته شامل رشته‌ها و دانشگاه‌هایی می‌شود که با توجه به رتبه و ترازتان، شانس قبولی در آنها نسبتاً بالا است.
• انتخاب‌های بدبینانه: در این دسته، رشته‌ها و دانشگاه‌هایی را قرار دهید که قبولی در آنها تقریباً قطعی است و می‌توانید به‌عنوان گزینه‌های رزرو به آنها نگاه کنید.

فرض کنید رتبه شما در کنکور ریاضی امسال 1500 شده است. در این شرایط، می‌توانید رشته‌هایی مانند مهندسی برق دانشگاه شریف را در دسته خوش‌بینانه، مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی اصفهان را در دسته منطقی و مهندسی IT دانشگاه یزد را در دسته بدبینانه قرار دهید.

اشتباهات رایج در انتخاب رشته ریاضی

بچه‌های رشته ریاضی، گاهی آن‌قدر عجله و هیجان در حین انتخاب رشته دارند که پاک یادشان می‌رود که فقط یک اشتباه کوچک کافی است که آینده‌شان خراب شود. این اشتباهات رایج در انتخاب رشته ریاضی را همیشه جلوی چشمتان قرار دهید تا مرتکب آن‌ها نشوید:

• انتخاب صرفاً بر اساس رتبه و تراز
• انتخاب رشته بدون شناخت کافی
• انتخاب صرفاً بر اساس بازار کار
• عدم توجه به توانایی‌ها و محدودیت‌های خود
• عدم مشورت با افراد آگاه
• انتخاب صرفاً بر اساس نظرات دیگران
• انتخاب رشته‌های بدون آینده شغلی
• انتخاب صرفاً بر اساس شهریه دانشگاه

آشنایی با بازار کار رشته ریاضی

فارغ‌التحصیلان رشته ریاضی به دلیل تسلط بر مفاهیم انتزاعی، قدرت تحلیل قوی و حل مسئله، از بازار کار گسترده‌ای در صنایع مختلف برخوردارند. برخی از مشاغل پردرآمد در بازار کار رشته ریاضی عبارت‌اند از:

• مهندسی کامپیوتر
• مهندسی برق
• مهندسی عمران
• مهندسی مکانیک
• مهندسی نفت
• مدیریت مالی
• طراحی هوش مصنوعی
• برنامه‌نویسی

انتخاب رشته ریاضی و ورود به دنیای نامحدود

یکی از ویژگی‌های مثبت رشته ریاضی این است که مثل یک پرنده مادر، جوجه‌ها (رشته‌های تحصیلی) خیلی زیادی را در آشیانه‌اش دارد. اینکه شما با چه رتبه، تمرکز و انعطافی باید یکی از این رشته‌های تحصیلی از آنِ خودتان کنید، موضوعی است که بخش مهمش به انتخاب رشته ریاضی بستگی دارد.

در این مقاله با نکات مهم انتخاب رشته کنکور رشته ریاضی آشنا شدید و حالا خیلی خوب می‌دانید که چینش رشته‌ها و دانشگاه‌ها بعد از آزمون چگونه انجام می‌شود. راستی شما چه فکرهایی برای انتخاب رشته ریاضی برای دانشگاه دارید؟ به‌نظرتان رتبه و ترازتان چقدر می‌شود و آغوش کدام دانشگاه ایران برایتان باز است؟