رشته اقتصاد: معرفی کامل + درآمد + آینده شغلی
در یک صبح آفتابی و دل‌انگیز بهاری، یکی دیگر از کلاس‌های پایه دوازدهم انسانی در دبیرستان شریعتی ما برگزار شد. ساعت نزدیک به 9 صبح بود و معلم اقتصاد، آقای احمدی، به سمت تخته رفت و نوشت: «عرضه و تقاضا». دانیال، دانش‌آموز بامزه کلاس با شیطنت گفت: «آقا! عرضه و تقاضا یعنی اگه عُرضه کاری رو نداریم، تقاضای بیخودی نکنیم؟». همه، حتی معلم با صدای بلند خندیدند! آقای احمدی گفت: «عُرضه نه و عَرضه! دانیال تصور کن یک نمایشگاه ماشین داری. اگه قیمت ماشین‌ها خیلی بالا باشه، مردم کمتری ازت خرید می‌کنن. اگه قیمت پایین باشه، مشتری بیشتری داری. وظیفه تو اینه که بهترین قیمت رو برای ماشین‌ها تعیین کنی تا بیشترین سود رو ببری. این یعنی اقتصاد!».
محمدرضا، دانش‌آموز باهوش کلاس، چشم‌هایش را گِرد کرد و با دقت بیشتری به معلم گوش داد. وقتی زنگ پایان کلاس به صدا در آمد، محمدرضا همچنان در جای خود نشسته بود و به فکر فرو رفته بود. بعد از خروج آخرین دانش‌آموز از در چوبی کلاس، محمدرضا به سمت معلم رفت و گفت: «آقای احمدی، من واقعاً به اقتصاد علاقه‌مند شده‌ام. می‌خوام بدونم خوبه امسال توی انتخاب رشته کنکور 1403 این رشته رو انتخاب کنم؟». آقای احمدی لبخندی زد و گفت: «چرا که نه محمدرضا! آشنایی با رشته اقتصاد ممکنه زندگیتو عوض کنه! بیا بشین تا در موردش مفصل حرف بزنیم».
معرفی رشته اقتصاد
آقای احمدی، کتابی با عنوان «اقتصاد و دنیای بی‌پایان» را از کیفش بیرون آورد و متن جالبی را با صدای بلند خواند:
فرض کنید شما و دوستانتان می‌خواهید یک پیک‌نیک بروید. پول دارید، اما ساندویچ، چیپس و نوشابه زیادی برای خریدن وجود دارد. شما باید تصمیم بگیرید که چه چیزی بخرید تا همه سیر شوند و به اندازه کافی غذا و نوشیدنی داشته باشند.
در این مثال، شما با محدودیت منابع (پول) و نیازهای نامحدود (میل به سیر شدن و لذت بردن از پیک‌نیک) روبرو هستید. این دقیقاً همان چیزی است که اقتصاد در مورد آن مطالعه می‌کند: نحوه تخصیص منابع محدود برای رفع نیازهای انسان‌ها. در این رشته، دانشجویان با مفاهیمی مثل عرضه و تقاضا، تئوری‌های مالی، تحلیل بازارهای مالی و سیاست‌های پولی و مالی آشنا می‌شوند. هدف اصلی از تحصیل در رشته اقتصاد، تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند با تحلیل‌های خود به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کنند.
آقای احمدی ادامه داد: «این رشته با ترکیب نظریه‌های مختلف اقتصادی و تحلیل‌هایی که با توجه به داده‌ها و آمار واقعی انجام می‌شن، به درک و پیش‌بینی تغییرات اقتصادی کمک می‌کنه».
رشته اقتصاد برای چه کسانی مناسب است؟
آقای احمدی گفت: «محمدرضا، می‌دونی رشته اقتصاد برای چه افرادی مناسب؟ افرادی که به تحلیل داده‌ها، بررسی روندهای مالی و ارائه راه‌حل‌های خلاقانه علاقه دارن. اگه دوست داری بدونی چه کسایی دقیقاً مناسب این رشته هستند، با این تیپ آدم‌های مناسب دنیای اقتصاد آشنا شو»:
تحلیل‌گران مالی
کسانی که علاقه‌مند به تحلیل داده‌ها و پیش‌بینی روندهای اقتصادی هستند. آن‌ها باید توانایی بررسی داده‌های مالی را داشته باشند و بتوانند از این داده‌ها برای پیش‌بینی و تحلیل وضعیت‌های آینده استفاده کنند.
علاقه‌مندان به بازارهای مالی
افرادی که به بازارهای مالی، بورس و بانکداری علاقه دارند. این افراد باید با قوانین و مقررات بازارهای مالی آشنا باشند و توانایی تجزیه‌وتحلیل شرایط بازار را داشته باشند. اقتصاد، برای این دسته از افراد مثل نوشیدن آب برای یک انسان تشنه است؛ همانقدر گوارا و حیاتی!
افراد دارای تفکر انتقادی
کسانی که توانایی تحلیل مسائل پیچیده و ارائه راه‌حل‌های خلاقانه دارند، یکی دیگر از کاندیداهای ورود به دنیای اقتصاد هستند. آن‌ها باید بتوانند مسائل اقتصادی را از زوایای مختلف بررسی کرده و به نتایجی کارآمد برسند.
علاقه‌مندان به سیاست‌های اقتصادی
و اما مهم‌ترین افرادی که اقتصاد برایشان یک رشته نان‌وآب‌دار است: افرادی که به تأثیر سیاست‌های اقتصادی بر جامعه علاقه‌مند هستند و می‌خواهند در این حوزه فعالیت کنند. این افراد باید توانایی درک و تحلیل سیاست‌های اقتصادی و تأثیر آن‌ها بر جامعه را داشته باشند.
رتبه لازم برای قبولی در رشته اقتصاد
محمدرضا که شاخک‌های کنجکاوی‌اش حسابی به‌کار افتاده بودند، پرسید: «آقای احمدی، برای قبولی در رشته اقتصاد باید چه رتبه‌ای در کنکور کسب کنم؟ آخه انتخاب رشته کنکور انسانی 1403 نزدیکه و باید دست بجنبونم!».
معلم پاسخ داد: «برای دانشگاه‌های دولتی، رتبه لازم به طور معمول بین 2000 تا 6000 در کنکور انسانی می‌چرخه. در دانشگاه آزاد، بسته به واحد دانشگاهی، رتبه لازم ممکن است تا 15000 هم برسه. دانشگاه پیام نور هم برای پذیرش دانشجویان، شرایط متفاوتی داره و ممکنه با رتبه‌های بالاتری هم دانشجو بپذیره. این اطلاعات براساس تجربیات سال‌های گذشته‌ست و ممکنه هر سال تغییر کند. با این حال، همیشه باید تلاش کن تا بهترین رتبه را کسب کنی و انتخاب‌های بیشتری داشته باشی».
دانشگاه‌های ارائه‌دهنده رشته اقتصاد
محمدرضا گفت: «خوب، اگر رتبه خوبی کسب کردم، کدوم دانشگاه‌ها این رشته رو ارائه می‌دن؟» آقای احمدی پاسخ داد: «بسیاری از دانشگاه‌های معتبر کشور، رشته اقتصاد رو در مقاطع مختلف ارائه می‌دن محمدرضا جان! بعضی از این دانشگاه‌ها عبارت‌اند از:
- دانشگاه تهران، یکی از معتبرترین دانشگاه‌های کشور با برنامه‌های آموزشی متنوع و اساتید برجسته.
- دانشگاه شهید بهشتی، با تمرکز بر آموزش‌های تخصصی و پژوهش‌های علمی
- دانشگاه علامه طباطبایی، معروف به دانشگاه علوم اجتماعی و اقتصادی کشور
- دانشگاه اصفهان، یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های کشور با سابقه‌ای طولانی در آموزش اقتصاد
- دانشگاه شیراز، با برنامه‌های آموزشی قوی و پژوهش‌های علمی معتبر
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات با برنامه‌های متنوع و امکانات گسترده
- دانشگاه پیام نور و حتی غیر انتفاعی با برنامه‌های آموزشی انعطاف‌پذیر و امکان تحصیل از راه دور
هر کدوم از این دانشگاه‌ها امکانات و برنامه‌های آموزشی خاص خودشون رو دارن که می‌تونن تجربه تحصیلی تو رو را شکل بدن».
دانشگاه‌های ارائه‌دهنده رشته اقتصاد
محمدرضا گفت: «خوب، اگر رتبه خوبی کسب کردم، کدوم دانشگاه‌ها این رشته رو ارائه می‌دن؟» آقای احمدی پاسخ داد: «بسیاری از دانشگاه‌های معتبر کشور، رشته اقتصاد رو در مقاطع مختلف ارائه می‌دن محمدرضا جان! بعضی از این دانشگاه‌ها عبارت‌اند از:
- دانشگاه تهران، یکی از معتبرترین دانشگاه‌های کشور با برنامه‌های آموزشی متنوع و اساتید برجسته.
- دانشگاه شهید بهشتی، با تمرکز بر آموزش‌های تخصصی و پژوهش‌های علمی
- دانشگاه علامه طباطبایی، معروف به دانشگاه علوم اجتماعی و اقتصادی کشور
- دانشگاه اصفهان، یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های کشور با سابقه‌ای طولانی در آموزش اقتصاد
- دانشگاه شیراز، با برنامه‌های آموزشی قوی و پژوهش‌های علمی معتبر
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات با برنامه‌های متنوع و امکانات گسترده
- دانشگاه پیام نور و حتی غیر انتفاعی با برنامه‌های آموزشی انعطاف‌پذیر و امکان تحصیل از راه دور
هر کدوم از این دانشگاه‌ها امکانات و برنامه‌های آموزشی خاص خودشون رو دارن که می‌تونن تجربه تحصیلی تو رو را شکل بدن».
قبولی در رشته اقتصاد بدون کنکور
محمدرضا کنجکاو پرسید: «آیا راهی هم وجود داره که بدون کنکور در این رشته قبول بشم؟» آقای احمدی گفت: «بله، بعضی از دانشگاه‌های کشور، امکان پذیرش در رشته اقتصاد رو بدون کنکور هم فراهم کرده‌ان. دانشگاه آزاد، مؤسسات آموزش عالی یا غیر انتفاعی و حتی دانشگاه پیام نور از جمله دانشگاه‌هایی هستن که از طریق سوابق تحصیلی، دانشجو می‌پذیرن. این نوع پذیرش، فرصتی مناسب برای دانش‌آموزاییه که نتونسته‌ان رتبه لازم را در کنکور کسب کنن، اما همچنان به اقتصاد علاقه دارن. البته برای موفقیت در این نوع پذیرش هم باید سوابق تحصیلی خوبی داشته باشی و در درس‌های مربوط به اقتصاد عملکرد مناسبی نشان بدی».
برنامه آموزشی و درس‌های رشته اقتصاد
محمدرضا گفت: «آقای احمدی، درس‌های رشته اقتصاد شامل چه مباحثی هستند؟ توی دانشگاه هم استادها مثل شما پای تخته از روی همین کتابا درس می‌دن؟» آقای احمدی با دقت توضیح داد: «نه محمدرضا جان این‌قدر هم آسون نیست! برنامه آموزشی رشته اقتصاد شامل دروس پایه، تخصصی و انتخابیه. بعضی از دروس پایه عبارت‌اند از:
- ریاضیات اقتصادی با استفاده از ابزارهای ریاضی برای تحلیل مسائل اقتصادی. این درس به دانشجویان کمک می‌کند تا بتوانند مدل‌های اقتصادی را به‌خوبی درک و تحلیل کنند.
- اصول اقتصاد خرد و کلان با هدف مطالعه رفتارهای اقتصادی در سطح فردی و کلان. این درس به بررسی مفاهیم اساسی اقتصاد می‌پردازد و دانشجویان را با اصول و مبانی اقتصاد آشنا می‌کند.
- آمار و احتمالات با هدف تحلیل داده‌های اقتصادی و پیش‌بینی روندها. این درس به دانشجویان کمک می‌کند تا بتوانند داده‌های اقتصادی را تحلیل کرده و نتایج دقیقی از آن‌ها به دست آورند.
- تئوری‌های مالی با هدف بررسی اصول و مفاهیم مالی و بازارهای مالی. این درس به دانشجویان کمک می‌کند تا بتوانند مفاهیم مالی را به‌خوبی درک کرده و در تحلیل‌های خود از آن‌ها استفاده کنند.
دروس تخصصی هم شامل مباحثی مثل اقتصاد بین‌الملل، اقتصاد توسعه، اقتصاد پولی و مالی و تحلیل بازارهای مالی می‌شن. هر کدوم از این درس‌ها به دانشجوها کمک می‌کنن تا مهارت‌های لازم برای تحلیل و درک مسائل اقتصادی را کسب کنن. همین درس‌هان که به دانشجویان یاد می‌دن تا بتونن به صورت تخصصی در حوزه‌های مختلف اقتصاد فعالیت کنن و به تحلیل‌های دقیقی از وضعیت‌های اقتصادی بپردازن».
آشنایی با گرایش‌های مختلف رشته اقتصاد
آقای احمدی ادامه داد: «محمدرضا، رشته اقتصاد دارای گرایش‌های مختلفی داره که هر کدوم به یک حوزه خاص از اقتصاد می‌پردازن. بعضی از گرایش‌های اصلی عبارت‌اند از:
- اقتصاد بین‌الملل با تمرکز بر روابط اقتصادی بین کشورها و تحلیل تجارت بین‌الملل. این گرایش به بررسی تجارت بین‌المللی، روابط اقتصادی بین کشورها و تأثیر سیاست‌های اقتصادی بین‌المللی مربوط می‌شود.
- اقتصاد توسعه با بررسی راه‌های بهبود و توسعه اقتصادی در کشورهای در حال توسعه که به بررسی مشکلات و چالش‌های اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و ارائه راه‌حل‌های مناسب برای توسعه اقتصادی این کشورها می‌پردازد.
- اقتصاد مالی با تمرکز روی تحلیل بازارهای مالی، سرمایه‌گذاری و بانکداری. این گرایش به بازارهای مالی، سرمایه‌گذاری و بانکداری می‌پردازد و دانشجویان را با مفاهیم و ابزارهای مالی اختصاص دارد.
- اقتصاد پولی و مالی با مطالعه سیاست‌های پولی و تأثیر آن‌ها بر اقتصاد کشور. دانشجویان با ورود به این گرایش با سیاست‌های پولی و تأثیر آن‌ها بر اقتصاد کشور آشنا می‌شوند.
هر یک از این گرایش‌ها می‌تونن فرصت‌های شغلی مختلفی رو برای اقتصاددان‌ها فراهم کنن. انتخاب گرایش مناسب بستگی به علاقه و هدف‌های شخص خودت داره محمدرضا. مهمه که قبل از انتخاب گرایش، به‌خوبی با هر کدوم از اون‌ها آشنا بشی و بررسی کنی که کدومشون بیشتر با علاقه‌ها و هدف‌های شما همخونی دارن».
مراحل و آینده تحصیلی در رشته اقتصاد
آقای احمدی ادامه داد: «همینکه ایشالا وارد دانشگاه شدی، مقطع لیسانس یا کارشناسی شروع می‌شه. می‌خوای بدونی بعد از مقطع کارشناسی چه مراحلی برای ادامه تحصیل وجود داره؟». این بخش از کتاب رو با دقت بخون..» و بخشی از کتاب را به محمدرضا نشان داد:
تحصیل در رشته اقتصاد با گذراندن مقاطع کارشناسی (2 سال)، کارشناسی ارشد (2 سال) و دکترا (3 تا 5 سال) امکان‌پذیر است. در مقطع کارشناسی، دانشجویان با مبانی و اصول اقتصاد آشنا می‌شوند و مهارت‌های لازم را کسب می‌کنند. در مقطع کارشناسی ارشد، دانشجویان به مطالعه عمیق‌تر و تخصصی‌تر در یکی از گرایش‌های اقتصاد می‌پردازند. در مقطع دکترا، دانشجویان با انجام پژوهش‌های علمی و تخصصی، به توسعه دانش اقتصادی کمک می‌کنند.
فارغ‌التحصیلان رشته اقتصاد می‌توانند در حوزه‌های مختلفی از جمله بانکداری، بورس، مشاوره اقتصادی و تدریس فعالیت کنند. این مقاطع تحصیلی به دانشجویان کمک می‌کند تا بتوانند به صورت تخصصی در حوزه‌های مختلف اقتصاد فعالیت کنند و به تحلیل‌های دقیقی از وضعیت‌های اقتصادی بپردازند.
میزان درآمد رشته اقتصاد
محمدرضا با هیجان پرسید: «خب با این اوصاف، اقتصاد باید جزو پر درآمدترین رشته های انسانی باشه؛ مگه نه؟ آقای احمدی میزان درآمد فارغ‌التحصیلان این رشته چقدره؟». آقای احمدی پاسخ داد: «درآمد فارغ‌التحصیلان رشته اقتصاد بستگی به شغلی که انتخاب می‌کنن و البته، تجربه کاری‌شون داره. تحلیل‌گران مالی و مشاوران اقتصادی معمولاً درآمد بالایی دارن. بر اساس آمارهایی که من خوندم، متوسط درآمد تحلیل‌گرهای مالی در ایران بین 8 تا 15 میلیون تومان در ماهه. البته با افزایش تجربه و تخصص، این درآمد به‌مراتب بیشتر هم می‌شه. مشاغلی مثل تحلیل‌گر مالی، مشاور اقتصادی، مدیر مالی و استاد دانشگاه از جمله مشاغلی‌ان که درآمد بالایی دارن».
لذت‌ها و تلخی‌های رشته اقتصاد
آقای احمدی لبخندی زد و گفت: «محمدرضا، هر رشته‌ای لذت‌ها و تلخی‌های خاص خودش رو داره. مثلاً یکی از لذت‌هاش اینه که معلم بشی و یه دانش‌آموز خوب مثل تو به اقتصاد علاقه‌مند بشه. بعدش هم تو بشینی و سیر تا پیاز اقتصاد رو براش بگی! این قسمت از کتاب رو مطالعه کن..»
در بخشی از کتاب که آقای احمدی به محمدرضا نشان داد، نوشته بود «لذت‌هایی که اقتصاد دارد و احیاناً نمی‌دانید!» و شامل موارد زیر بود:
- توانایی تحلیل مسائل اقتصادی پیچیده و ارائه راه‌حل‌های خلاقانه
- وجود فرصت‌های شغلی متنوع و پردرآمد در حوزه‌های مختلف اقتصادی
- توانایی فعالیت در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله بانکداری، بورس، مشاوره اقتصادی و تدریس
- توانایی تأثیرگذاری در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی کشور و ارائه راه‌حل‌های مناسب برای بهبود وضعیت اقتصادی
البته، بخشی هم زیر آن متن نوشته شد بود که با عنوان «تلخی‌های دنیای اقتصاد» به چشم محمدرضا خورد:
- نیاز به مطالعه و تحقیق مستمر برای به‌روز نگه‌داشتن دانش و مهارت‌های اقتصادی
- وجود فشار و استرس ناشی از تحلیل‌های مالی و ارائه راه‌حل‌های دقیق و کارآمد
- وجود رقابت شدید در بازار کار اقتصادی و نیاز به تلاش و کوشش بیشتر برای موفقیت
- نیاز به تسلط بر مباحث ریاضی و آماری برای تحلیل دقیق داده‌های اقتصادی و ارائه نتایج کارآمد
- احتمال کارآمد نبودن راه‌حل‌های اقتصادی و بهتر نشدن اوضاع
زنگ تفریح تمام شد، اما اقتصاد نه!
گفت‌وگوی بین دانش‌آموز و معلم آن‌قدر گرم گرفت که آن‌ها تمام زنگ تفریح را مشغول صحبت بودند. وقتی صدای تمام شدن زنگ تفریح خورد، محمدرضا با اشتیاق فراوان به آقای احمدی گفت: «ممنونم آقای احمدی! حالا می‌دونم که اقتصاد، مسیر آینده منه!» آقای احمدی لبخندی زد و گفت: «محمدرضا، امیدوارم که همیشه با همین شور و اشتیاق به تحصیل و کار در این رشته ادامه بدی. موفق باشی!» محمدرضا با انگیزه‌ای تازه و هدفی مشخص، رفت و سر صندلی‌اش نشست. حالا او می‌دانست که باید تمام تلاش خود را برای موفقیت در رشته اقتصاد به کار بگیرد.
راستی بچه‌ها شما چه فکرهایی توی سرتان دارید؟ مطمئناً همین‌طور از روی تصادف و احتمال تا انتهای این مقاله از مدرسه آنلاین آلفا را نخوانده‌اید و مثل محمدرضا چشم‌هایتان گِرد شده است! به نظرتان آشنایی با رشته اقتصاد می‌تواند به پرورش اقتصاددانان آینده کشورمان کمک کند؟ نظرتان را در مورد معرفی رشته اقتصاد بنویسید و اگر دوست داشتید، برایمان کامنت بگذارید!
