رشته پزشکی: معرفی کامل + درآمد + آینده شغلی

معرفی رشته پزشکی

رشته پزشکی یکی از پرافتخارترین و مهم‌ترین رشته‌های دانشگاهی است که در آن دانشجویان مهارت‌های لازم برای تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری‌ها را می‌آموزند. این رشته به دلیل نیاز به دانش و مهارت‌های فراوان، یکی از سخت‌ترین و در عین حال محبوب‌ترین رشته‌های دانشگاهی به شمار می‌رود.

در طول تحصیل در رشته پزشکی، دانشجویان با اصول پایه پزشکی شامل آناتومی، فیزیولوژی، پاتولوژی، فارماکولوژی و سایر علوم مرتبط آشنا می‌شوند. سپس در مراحل پیشرفته‌تر، به آموزش‌های عملی و بالینی می‌پردازند که شامل کارآموزی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی است. این آموزش‌ها به دانشجویان کمک می‌کند تا مهارت‌های عملی و بالینی خود را تقویت کنند و آمادگی لازم برای مواجهه با بیماران را کسب کنند.

دوره علوم پایه و تئوری

دوره علوم پایه و تئوری در رشته پزشکی شامل دروس مختلفی است که دانشجویان را با مبانی علمی و نظریه‌های پزشکی آشنا می‌کند. این دروس شامل آناتومی (مطالعه ساختار بدن)، فیزیولوژی (عملکرد دستگاه‌های بدن)، بیوشیمی (ترکیبات شیمیایی بدن و واکنش‌های آن)، میکروب‌شناسی (مطالعه میکروب‌ها و باکتری‌ها)، و پاتولوژی (مطالعه بیماری‌ها و عوامل آن‌ها) هستند.

آموزش بالینی و عملی

دوره آموزش بالینی و عملی شامل کارآموزی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی است. در این دوره، دانشجویان تحت نظارت پزشکان و اساتید مجرب به بررسی و درمان بیماران می‌پردازند. آن‌ها در این دوره با مشکلات و چالش‌های واقعی مواجه می‌شوند و می‌آموزند که در شرایط بحرانی چگونه تصمیمات سریع و صحیح بگیرند.

رشته پزشکی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر قصد دارید پزشک شوید، باید ویژگی‌های زیر را در خود ببینید. این ویژگی‌ها به شما کمک می‌کند تا در مسیر طولانی و پرچالش پزشکی موفق شوید:

• علاقه‌مند به کمک به دیگران: پزشکان باید عشق به کمک به مردم و بهبود زندگی بیماران را داشته باشند. این علاقه و عشق، مهم‌ترین انگیزه برای پزشکان است که در شرایط سخت هم به کار خود ادامه دهند.
• توانایی تحمل فشار کاری بالا: رشته پزشکی نیازمند تحمل ساعات طولانی و شرایط پراسترس است. پزشکان باید بتوانند تحت فشار زیاد کار کنند و تصمیمات درستی بگیرند.
• مهارت‌های علمی قوی: داشتن پایه قوی در علوم زیستی و شیمی برای موفقیت در این رشته ضروری است. پزشکان باید دانش علمی قوی داشته باشند تا بتوانند بیماری‌ها را تشخیص دهند و درمان کنند.
• صبر و حوصله: کار در زمینه پزشکی گاهی نیازمند صبر زیادی است، چه در برخورد با بیماران و چه در مراحل طولانی درمان. پزشکان باید صبور باشند و با حوصله به مشکلات بیماران گوش دهند.
• روحیه تحقیق و جستجوگری: پزشکان همواره در حال یادگیری و به‌روزرسانی دانش خود هستند. آن‌ها باید بتوانند به تحقیق و جستجو بپردازند و اطلاعات جدید را به کار گیرند.
• توانایی کار تیمی: پزشکان باید بتوانند با تیم‌های درمانی مختلف کار کنند و همکاری خوبی با سایر اعضای تیم داشته باشند.
• مسئولیت‌پذیری: پزشکان مسئولیت بزرگی در قبال سلامت بیماران دارند و باید به طور کامل به مسئولیت‌های خود عمل کنند.

رتبه لازم برای قبولی در پزشکی

برای قبولی در رشته پزشکی، رتبه کنکور شما بسیار اهمیت دارد و این نکته را باید در انتخاب رشته کنکور 1403 مد نظر داشته باشید. به طور کلی، برای قبولی در دانشگاه‌های برتر دولتی، رتبه‌ای زیر 1000 لازم است. البته این رتبه بسته به نوع دانشگاه و سهمیه‌ای که دارید، می‌تواند متفاوت باشد. برای دانشگاه‌های آزاد، رتبه‌های بالاتر  هم  شانس قبولی دارند، اما به طور متوسط، رتبه‌ای زیر 5000 برای قبولی در رشته پزشکی دانشگاه آزاد مناسب است.

رتبه لازم برای قبولی در رشته پزشکی بسته به نوع دانشگاه، منطقه جغرافیایی و سهمیه‌های مختلف می‌تواند متغیر باشد. به‌عنوان مثال، دانشگاه‌های برتر تهران مثل دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیازمند رتبه‌های بالاتر و بهتر هستند. اما در دانشگاه‌های مناطق دیگر، رتبه‌های بالاتر هم می‌توانند شانس قبولی داشته باشند.

برای داوطلبانی که از سهمیه‌های خاصی مثل سهمیه ایثارگران، مناطق محروم یا سهمیه بومی استفاده می‌کنند، رتبه مورد نیاز ممکن است کمتر باشد. این سهمیه‌ها به داوطلبان کمک می‌کنند تا با رتبه‌های بالاتر هم شانس قبولی در رشته پزشکی داشته باشند.

دانشگاه‌های ارائه‌دهنده رشته پزشکی

در ایران، دانشگاه‌های زیادی رشته پزشکی را ارائه می‌دهند. این دانشگاه‌ها در سراسر کشور پراکنده‌اند و هر یک از آن‌ها امکانات و ظرفیت‌های خاص خود را دارند. بعضی از این دانشگاه‌ها عبارت‌اند از:

• دانشگاه علوم پزشکی تهران
• دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
• دانشگاه علوم پزشکی ایران
• دانشگاه علوم پزشکی شیراز
• دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
• دانشگاه علوم پزشکی تبریز
• دانشگاه علوم پزشکی مشهد
• دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
• دانشگاه علوم پزشکی اهواز
• دانشگاه علوم پزشکی کرمان
• دانشگاه علوم پزشکی یزد
• دانشگاه علوم پزشکی همدان
• دانشگاه علوم پزشکی زنجان
• دانشگاه علوم پزشکی گیلان
• دانشگاه علوم پزشکی مازندران
• دانشگاه علوم پزشکی سمنان
• دانشگاه علوم پزشکی قزوین
• دانشگاه علوم پزشکی بابل
• دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
• دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
• دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس
• دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان
• دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
• دانشگاه علوم پزشکی کاشان

این دانشگاه‌ها هر ساله تعداد زیادی دانشجوی پزشکی را پذیرش می‌کنند و امکانات آموزشی و تحقیقاتی متعددی برای آن‌ها فراهم می‌آورند. دانشجویان می‌توانند با توجه به شرایط خود، یکی از این دانشگاه‌ها را انتخاب کنند.

قبولی در پزشکی بدون کنکور

قبولی در رشته پزشکی بدون کنکور در ایران ممکن نیست. این رشته به دلیل حساسیت و اهمیت بالای آن، همواره به قبولی در آزمون سراسری نیاز دارد. البته، راه‌هایی هم برای تحصیل پزشکی در خارج از کشور وجود دارند. برای ورود به این دوره‌ها پس از گذراندن دوره‌های پیش‌دانشگاهی و قبولی در آزمون‌های ورودی، می‌توانید در دانشگاه‌های معتبر بین‌المللی تحصیل کنید. بعضی کشورها مثل روسیه، اوکراین و بعضی کشورهای اروپای شرقی، شرایط ساده‌تری برای پذیرش دانشجویان خارجی در رشته پزشکی دارند.

تحصیل در خارج از کشور

اگر تمایل به تحصیل در خارج از کشور دارید، می‌توانید به دانشگاه‌های معتبر جهانی مثل دانشگاه‌های آمریکا، کانادا، انگلستان، آلمان و استرالیا فکر کنید. این دانشگاه‌ها شرایط خاصی برای پذیرش دارند و نیازمند گذراندن آزمون‌های ورودی مثل MCAT (Medical College Admission Test) در آمریکا و کانادا یا آزمون‌های مشابه در کشورهای دیگر هستند. همچنین، تسلط به زبان انگلیسی و کسب نمره مطلوب در آزمون‌های زبان مثل TOEFL یا IELTS  هم از الزامات است.

بعضی از دانشگاه‌های معتبر جهانی برای تحصیل پزشکی:

• آمریکا: دانشگاه هاروارد، دانشگاه استنفورد، دانشگاه جانز هاپکینز
• انگلستان: دانشگاه آکسفورد، دانشگاه کمبریج، کالج امپریال لندن
• آلمان: دانشگاه هایدلبرگ، دانشگاه مونیخ
• کانادا: دانشگاه تورنتو، دانشگاه بریتیش کلمبیا
• استرالیا: دانشگاه ملبورن، دانشگاه سیدنی

برنامه آموزشی و درس‌های رشته پزشکی

برنامه آموزشی رشته پزشکی در ایران به 2 دوره پیش‌کارورزی و کارورزی تقسیم می‌شود. هر کدام از این دوره‌ها ویژگی‌ها، سختی‌ها و حساسیت‌هایی دارند که عبارت‌اند از:

دوره پیش‌کارورزی (علوم پایه)

این دوره شامل دروس تئوری و آزمایشگاهی در زمینه‌های آناتومی، بیوشیمی، فیزیولوژی، پاتولوژی، میکروب‌شناسی و فارماکولوژی است. این دوره حدود 2.5 سال طول می‌کشد. در این دوره، دانشجویان با مبانی علمی و نظریه‌های پزشکی آشنا می‌شوند و پایه‌های علمی خود را تقویت می‌کنند.

از جمله دروس مهم دوره پیش‌کارورزی:

• آناتومی: مطالعه ساختار بدن انسان و شناخت اعضا و ارگان‌های مختلف
• فیزیولوژی: مطالعه عملکرد دستگاه‌های بدن و نحوه عملکرد ارگان‌ها
• بیوشیمی: مطالعه ترکیبات شیمیایی بدن و واکنش‌های شیمیایی مرتبط با سلامت و بیماری
• پاتولوژی: مطالعه بیماری‌ها و عوامل مختلفی که باعث بیماری‌ها می‌شوند
• میکروب‌شناسی: مطالعه میکروب‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها و نقش آن‌ها در بیماری‌ها
• فارماکولوژی: مطالعه داروها و تأثیرات آن‌ها بر بدن

دوره کارورزی (بالینی)

در این دوره، دانشجویان به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اعزام می‌شوند و به‌صورت عملی با بیماران و شرایط بالینی آشنا می‌شوند. این دوره هم حدود 3 سال طول می‌کشد و شامل کارآموزی در بخش‌های مختلف پزشکی مثل داخلی، جراحی، کودکان، زنان و زایمان و اورژانس است. دانشجویان در این دوره تحت نظارت پزشکان مجرب به بررسی و درمان بیماران می‌پردازند و مهارت‌های عملی خود را تقویت می‌کنند.

نگاهی به بخش‌های مختلف دوره کارورزی:

• بخش داخلی: شامل تشخیص و درمان بیماری‌های داخلی و مزمن
• بخش جراحی: شامل یادگیری تکنیک‌های جراحی و انجام عمل‌های جراحی
• بخش کودکان: شامل تشخیص و درمان بیماری‌های کودکان و نوزادان
• بخش زنان و زایمان: شامل مراقبت‌های پیش از زایمان، زایمان و پس از زایمان
• بخش اورژانس: شامل یادگیری تکنیک‌های اولیه امدادرسانی و مواجهه با شرایط اورژانسی

طول مدت تحصیلی پزشکی عمومی و تخصص چند سال است؟

تحصیل در رشته پزشکی عمومی در ایران به طور معمول هفت سال طول می‌کشد. این مدت‌زمان شامل 2 سال علوم پایه، 3 سال کارورزی بالینی و 2 سال کارآموزی نهایی است. پس از اتمام این دوره، دانشجویان می‌توانند در آزمون دستیاری تخصصی شرکت کنند که در صورت قبولی، باید یک دوره تخصصی 4 تا 6 ساله را  هم  بگذرانند.

مراحل و مدت‌زمان دوره پزشکی عمومی عبارت‌اند از:

• علوم پایه: حدود 2.5 سال
• کارورزی بالینی: حدود 3 سال
• کارآموزی نهایی: حدود یک تا 2 سال

همچنین، مراحل و مدت‌زمان دوره تخصصی:

• آمادگی برای آزمون دستیاری: پس از اتمام دوره پزشکی عمومی، پزشکان می‌توانند برای آزمون دستیاری تخصصی آماده شوند.
• دوره تخصصی: بسته به رشته تخصصی انتخابی، بین 4 تا 6 سال طول می‌کشد.
• آزمون بورد تخصصی: پس از اتمام دوره تخصصی، پزشکان باید در آزمون بورد تخصصی شرکت کنند تا مجوز فعالیت به‌عنوان متخصص را بگیرند.

مراحل و آینده تحصیلی در رشته پزشکی

پس از اتمام دوره پزشکی عمومی، فارغ‌التحصیلان می‌توانند 6 مرحله تخصصی و پیچده را طی کنند. هر کدام از این طرح‌ها مدت‌زمان خاصی دارند و کیفیت تجربه دانشجویان در هر کدام، متفاوت است. برای درک بهتر به 6 مرحله زیر توجه کنید:

طرح نیروی انسانی

دوره‌ای که پزشکان عمومی موظف به خدمت در مناطق محروم یا نیازمند کشور هستند. این دوره حدود 2 سال است و به پزشکان این امکان را می‌دهد تا تجربیات عملی خود را افزایش دهند و به بهبود خدمات درمانی در مناطق کم‌برخوردار کمک کنند.

آزمون دستیاری تخصصی

پس از گذراندن طرح نیروی انسانی، پزشکان می‌توانند در آزمون دستیاری تخصصی شرکت و در صورت قبولی، دوره تخصصی خود را آغاز کنند. این آزمون یکی از مراحل مهم و چالش‌برانگیز در مسیر تحصیلی پزشکان است.

دوره تخصصی رشته پزشکی

این دوره بسته به رشته تخصصی انتخابی، بین 4 تا 6 سال طول می‌کشد. در این دوره، پزشکان به یادگیری تخصصی و عمیق‌تر در زمینه‌های مختلف پزشکی می‌پردازند و مهارت‌های خود را در زمینه انتخابی تقویت می‌کنند.

آزمون بورد تخصصی و مجوز تخصص

پس از اتمام دوره تخصصی، پزشکان باید در آزمون بورد تخصصی شرکت کنند تا مجوز فعالیت به‌عنوان متخصص را دریافت کنند. این آزمون نشان‌دهنده توانایی و مهارت‌های بالای پزشکان در رشته تخصصی آنهاست.

دوره تبدیل شدن به فوق تخصص

بعضی پزشکان پس از گذراندن دوره تخصصی و قبولی در آزمون بورد تخصصی، تصمیم به ادامه تحصیل در دوره‌های فوق تخصصی می‌گیرند. این دوره‌ها بسته به رشته انتخابی بین 2 تا 3 سال طول می‌کشد و پزشکان را به سطح بالاتری از تخصص و مهارت می‌رساند.

تحصیل در دوره‌های  PhD پزشکی

بعضی پزشکان پس از اتمام دوره تخصصی و فوق تخصصی، علاقه‌مند به ادامه تحصیل در دوره‌های دکترای پژوهشی (PhD) می‌شوند. این دوره‌ها به پزشکان این امکان را می‌دهند تا به پژوهش‌های علمی و آموزشی در زمینه‌های مختلف پزشکی بپردازند و به توسعه دانش پزشکی کمک کنند.

میزان درآمد رشته پزشکی

با اینکه پزشکی، پر درآمدترین شغل های رشته تجربی را شامل می‌شود، اما میزان درآمد پزشکان به عوامل متعددی بستگی دارد؛ از جمله تخصص، محل کار، سابقه کار و نوع خدمات ارائه شده. به طور متوسط، درآمد پزشکان عمومی در ایران بین 10 تا 30 میلیون تومان در ماه است. این رقم برای پزشکان متخصص می‌تواند بین 30 تا 100 میلیون تومان در ماه و برای پزشکان فوق‌تخصص حتی بیشتر باشد.

حداقل و حداکثر درآمد پزشکان بسته به سطح کاری آن‌ها عبارت‌اند از:

• پزشکان عمومی: حداقل درآمد حدود 10 میلیون تومان در ماه، حداکثر درآمد تا 30 میلیون تومان در ماه
• پزشکان متخصص: حداقل درآمد حدود 30 میلیون تومان در ماه، حداکثر درآمد تا 100 میلیون تومان در ماه
• پزشکان فوق تخصص: حداقل درآمد حدود 50 میلیون تومان در ماه، حداکثر درآمد بیشتر از 100 میلیون تومان در ماه

لذت‌ها و تلخی‌های رشته پزشکی

پزشکان همواره از احترام و جایگاه بالایی در جامعه برخوردارند. برخورد با بیماران و شرایط مختلف، تجربه‌های متنوع و ارزشمندی را برای پزشکان به همراه دارد.

ساعات طولانی کار و مسئولیت سنگین، می‌تواند باعث استرس و خستگی فراوان شود. پزشکان همواره در معرض بیماری‌ها و عفونت‌ها هستند. با همه این اوصاف، تصمیمات پزشکی می‌توانند زندگی بیماران را تغییر دهند و این مسئولیت بزرگی است. برای اینکه درک بهتری در رابطه با شیرینی‌ها و تلخی‌های پزشکی داشته باشید، نگاهی به جدول زیر بیندازید: